Pamukkale University Journal of Engineering Sciences (Dec 2018)
En kısa rota seyahat süreleri kullanılarak tek ve iki yönlü yolların optimum düzenlemelerinin yapılması
Abstract
Ulaştırma alanındaki en önemli problemlerden biri bilindiği gibi trafik sıkışıklığıdır. Trafik sıkışıklığının olumsuz etkilerini en aza indirebilmek için uygulanan geleneksel yöntemlerden biride tek yön uygulamalarıdır. Kentiçi yol ağlarındaki iki yönlü yolların bazılarının tek yöne çevrilmesi uygulaması bilindiği gibi sistem performansını artırmaya yönelik diğer uygulamalardan daha az maliyetlidir. Bu nedenle tek yön uygulamalarının ağ performansı üzerindeki olası etkilerinin değerlendirilmesi gerekmektedir. Çalışmada bu amaçla yol ağlarındaki tek yönlü yolların optimum konfigürasyonun belirlenmesi amacıyla iki seviyeli sezgisel bir çözüm algoritması geliştirilmiştir. Üst seviyede talep ağırlıklı en kısa rota seyahat sürelerinin toplamının en küçüklenmesi amaçlanmıştır. Alt seviyede ise kullanıcı dengesi bağ akımları belirlenmiştir. Üst seviyede oluşturulan ağ yapısına bağlı olarak belirlenen bağ seyahat süreleri dikkate alınarak trafik atama problemi VISUM yazılımı ile çözülmüş ve Başlangıç-Varış (B-V) çiftleri arasındaki en kısa rota seyahat süreleri elde edilmiştir. Tek yönlü yolların daha cazip hale getirmek amacıyla α parametresi kullanılmıştır. Bu amaçla ulaşım ağı içinde tek yöne çevrilen bağların uzunluğu α parametresi ile çarpılarak azaltılmış bir başka deyişle bağ üzerindeki hız artırılmıştır. Geliştirilen iki seviyeli sezgisel çözüm algoritması Sioux-Falls ulaşım ağına uygulanmıştır. Bazı bağların tek yön olması durumundaki sonuçlar ağdaki tüm bağların çift yönlü hizmet vermesi durumuna göre geliştirilen amaç fonksiyonu değerlendirilerek karşılaştırılmıştır. Ayrıca α parametresine karşı geliştirilen algoritmanın duyarlılığını test etmek amacıyla duyarlılık analizi yapılmıştır. Sonuçlar geliştirilen algoritmanın kentiçi ulaşım ağlarında yapılması planlanan tek yön uygulamalarında kullanılabileceğini göstermektedir.
