Polityka jako sfera nacisku i oporu społecznego

Abstract

Istotą polityki jest nie walka o władzę, gra o wpływy pomiędzy partiami, sztuka rządzenia (jak w podejściu „kratocentrycznym”), lecz sprzeczność interesów, poglądów i dążeń dużych zbiorowości, wspólnot społecznych, artykulacja i reprezentacja interesów, nacisk na siły polityczne ze strony zbiorowości forsujących swoje wymagania i oczekiwania (to ujęcie „socjocentryczne”). Rządzący pozostają pod stałym i przemożnym naciskiem rozmaitych, zwłaszcza rozpowszechnionych w społeczeństwie przekonań i żądań, a ich próby narzucenia rządzonym swojej woli, wyegzekwowania podjętych decyzji zawsze powodują – w takiej czy innej skali, w określonym natężeniu – opor, ze strony rządzonych, jak i we własnym wewnętrznym kręgu. Opor zarówno zorganizowanych grup i wspólnot, jak i opor w żywiołowo zsynchronizowanych zrachowaniach, reakcjach masowych. Ma on znamiona oporu społecznego, jeśli cechuje się powszechnym zasięgiem i znaczeniem dla utrzymania równowagi społecznej, potwierdzenia lub zmiany układu sił. Wszelki wpływ – jako oddziaływanie społeczne lub stricte polityczne – polega na wywieraniu nacisku, to zaś oznacza pokonywanie oporu. Taki wniosek wynika z prakseologicznej teorii działań ludzkich. W artykule omawiane są pojęcia nacisku i oporu, nacisku i oporu społecznego oraz typowe formy tego nacisku i oporu. ABSTRACT Politics as a Sphere of Social Pressure and Resistance The essence of politics is not the struggle for power, the game of influence between parties, the art of governing (as in the “crato-centric” approach), but the conflicting interests, views and aspirations of large collectivities, social communities, the articulation and representation of interests, the pressure on political forces from the collectivities pushing their demands and expectations (this is the “sociocentric” approach). The rulers remain under constant and overwhelming pressure of various, especially widespread beliefs and demands in society, and their attempts to impose their will on the ruled, to enforce the decisions made, always cause – on one scale or another, in a certain intensity – resistance, on the part of the ruled, as well as in their own inner circle. Resistance in both organized groups and communities and resistance in spontaneously synchronized behavior, mass reactions. It has the hallmarks of social resistance if it is characterized by widespread outreach and significance for maintaining the social balance, confirming or changing the balance of power. All influence – as social or strictly political impact – is about exerting pressure, which in turn means overcoming resistance. This conclusion follows from the praxeological theory of human action. The article discusses the concepts of pressure and resistance, social pressure and resistance, and typical forms of this pressure and resistance.