مدیریت اسلامی (Aug 2023)
ترسیم مختصات الگوی مفهومی تجویز خط‌مشی‌های ملّی بر پایه «معنویت، عقلانیت، عدالت»
Abstract
جوهره خط‌مشی از وجوه مختلف قابل تحلیل است. از یک منظر خط‌مشی را می‌توان یک «انتخاب و تصمیم درست» تعریف کرد. از این‌رو بُعد تجویزی و قضاوتی در هر خط‌مشی جزو اجزای مهم و جدایی‌ناپذیر آن به حساب می‌آید. حسب این اهمیت، اندیشمندان این حوزه مدل‌های مفهومی مختلفی را ناظر به پشتوانه هنجاری خود به مثابه الگوی مطلوب جهت انتخاب یک یا مجموعه‌ای از خط‌مشی‌ها ارائه کرده‌اند. مسئله مهم پژوهش حاضر آن است که انقلاب اسلامی با توجه به مختصات متمایز خود در حوزه‌های گسترده هنوز از تولید و بکارگیری مدل‌های تجویزی خط‌مشی بومی رنج می‌برد. با توجه به چنین دغدغه‌ای مقاله پیش‌رو تلاش دارد با رویکردی اکتشافی و بهره‌گیری از روش تحلیل مضمون، بیانات و مکتوبات مقام معظم رهبری را در این زمینه واکاوی کند. نتایج این تحقیق بیانگر آن است که سه‌گانه «معنویت، عقلانیت و عدالت» پایه و بنیان شکل‌گیری چنین الگویی است. از محل تقاطع عناصر این سه‌گان 9 بُعد فرعی «تعیین نقش برای مردم»، «منفعت و حقوق عمومی»، «ظرفیت علمی حل مسأله»، «انسجام و پیوندهای ملّی»، «تبیین زمین درگیری»، «ضابطه و قانون»، «راهبرد درگیری فوق‌فعال»، «جهاد» و «حجت شرعی» تولید شده‌اند. این ابعاد از مسیر 3 بازوی تجویزی «نهاد مردم«، «ساختارهای حقوقی» و «سازمان علمی» امکان و ظرفیت پیگیری داشته و در غایت و نهایت خود «اقتدار عادلانه» کشور را دنبال می‌کنند.
