تحقیقات تولیدات دامی (Feb 2016)
بررسی اثرات همگنی و ناهمگنی اجزای واریانس در سطوح مختلف اندازه گله-سال بر پارامترهای ژنتیکی تولید شیر گاوهای هلشتاین ایران
Abstract
در این تحقیق ناهمگنی اجزای واریانس تولید شیر در جمعیت گاوهای هلشتاین ایران در سطوح مختلف اندازه گله-سال با استفاده از رکوردهای سه دوره اول شیردهی جمعآوری شده به وسیله مرکز اصلاح نژاد دام و بهبود تولیدات دامی در طی سالهای 1362 تا 1392 بررسی شد. دادهها شامل 245192 رکورد برای اولین دوره شیردهی، 202078 رکورد برای دومین دوره شیردهی و 147253 رکورد برای دوره شیردهی سوم بودند که بر اساس اندازه گله-سال به سه دسته بزرگ، متوسط و کوچک دستهبندی شدند. برای بررسی ناهمگنی واریانسها از آزمون بارتلت استفاده شد. نتایج آزمون بارتلت برای تولید شیر در سه دوره شیردهی معنیدار (01/0P < ) بود که ناهمگن بودن واریانسها در هر سه اندازه گله-سال را نشان میدهد. به منظور برطرف نمودن احتمالی و یا کاهش ناهمگنی واریانسها از روشهای مختلف تبدیل داده (لگاریتمی، جذری، باکس-کاکس و زاویهای) استفاده شد. بکارگیری تبدیل دادهها به همگنی واریانس منجر نشد. پارامترهای ژنتیکی، وراثتپذیریها و اجزای واریانس با استفاده از مدل حیوانی و نرم افزار VCE برآورد شدند. برآوردهای وراثتپذیری بدون تبدیل دادهها در زایشها و گله-سالهای مختلف از 184/0-142/0 در تجزیه تک صفتی و از 221/0-143/0 در تجزیه سه صفتی تغییر کرد و پس از تبدیل دادهها مقادیر وراثتپذیری اندکی افزایش یافتند. تبدیل دادهها اثر قابل ملاحظهای روی رتبهبندی حیوانات داشت و بر اساس نوع تبدیل، نسبتهای متفاوتی از گاوهای نر و ماده ممتاز در مقایسه با سناریوی واریانس همگن از فهرست دامهای برتر خارج شدند که روش تبدیل باکس-کاکس اثر کمتری بر رتبه و همبستگی رتبهای حیوانات برتر داشت. بنابراین، در ارزیابیهای ژنتیکی گاوهای هلشتاین برای افزایش صحت ارزیابی و کارآیی انتخاب برای تولید شیر، در نظر گرفتن ناهمگنی واریانسها ضروری به نظر میرسد.
