اثرات دو روش کشت بذری و نشایی بر رشد بادام زمینی (Arachis hypogea L.) تحت تاثیر فاصله ردیف کاشت در رشت

Abstract

ممقدمه: بادام زمینی یکی از گیاهان مهم دانه روغنی با عادت رشد نامحدود است و گل‌‌دهی آن 60 الی 70 روز پس از جوانه‌زنی ادامه می-یابد و سپس توسعه گل‌دهی آن شروع به کاهش می‌کند. دانه. کنجاله بادام زمینی دارای به‌ترتیب دارای 40 تا 50 درصد روغن و 30 تا 35 درصد پروتئین می‌باشد. روش کاشت مناسب و فاصله بین ردیف‌های کشت گیاهان می‌تواند فرآیند فتوسنتز و عملکرد کمی و کیفی دانه بادام زمینی را بهبود بخشد. در مطالعه حاضر، اثر فاصله بین ردیف‌های کاشت بین بوته‌های بادام زمینی و روش کاشت بذری و نشایی بر عملکرد دانه و برخی صفات فیزیولوژیک لاین‌های جدید بادام زمینی در شرایط اقلیمی رشت مورد ارزیابی قرار گرفت. مواد وروش‌ها: به‌منظور ارزیابی اثر فاصله بین ردیف‌های کاشت و روش کشت بذری و نشایی بر صفات مهم فیزیولوژیکی شامل ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، عملکرد دانه، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن 100 دانه، عملکرد علوفه خشک، عملکرد زیست توده محتوای روغن و پروتئین دانه و شاخص برداشت بادام زمینی (NC2) دو آزمایش در سالهای زراعی 1396 و 1397 به صورت کرت‌های خردشده با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه آزمایشی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی رشت (واقع در 49 درجه و 57 دقیقه طول شرقی و 37 درجه و 26 دقیقه عرض شمالی و ارتفاع 10 متری از سطح دریا) انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه فاصله ردیف کاشت ( 40، 50 و 60 سانتی‌متری) و دو روش کاشت (نشایی و بذری) به‌ترتیب به‌عنوان کرت-های اصلی و فرعی بود. یافته‌ها: نتایج این آزمایش نشان داد که اثر متقابل روش کشت و فاصله بین ردیف‌های کاشت بر برخی صفات زراعی نظیر ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، عملکرد دانه، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن 100 دانه، عملکرد علوفه خشک، عملکرد زیست توده و شاخص برداشت دانه معنی‌دار بود. براساس نتایج این آزمایش، روش کشت نشایی سبب تسریع در آغاز گل‌دهی بوته‌های بادام زمینی گردید. بیش‌ترین عملکرد دانه (2484 کیلوگرم در هکتار)، تعداد غلاف در بوته (65/56)، عملکرد علوفه خشک (4698 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد زیست‌توده (9924 کیلوگرم در هکتار) و شاخص برداشت دانه (02/30 درصد) بادام زمینی در فاصله ردیف کاشت 40 سانتی‌متری و روش کشت نشایی به‌دست آمد. همچنین، بیشترین تعداد دانه در غلاف (33/1 عدد) در فاصله ردیف کاشت 60 سانتی‌متری و روش کشت نشایی به‌دست آمد. بیشترین وزن 100 دانه (05/57 گرم) بادام زمینی در فاصله ردیف کاشت 50 سانتی‌متری و روش کشت بذری مشاهده گردید. به‌طور کلی، نتایج نشان داد که عملکرد دانه بادام زمینی در واکنش به کاهش فواصل ردیف کاشت و روش کشت نشایی افزایش یافت. چنین به‌نظر می‌رسد که افزایش عملکرد دانه بادام زمینی ناشی از کاهش هدررفت و بهبود جذب تشعشع خورشیدی، افزایش ظرفیت فتوسنتزی و استفاده بهینه از واحد سطح زمین باشد. براساس نتایج این آزمایش، فاصله 40 سانتی‌متری بین ردیف‌های کاشت و روش کشت نشایی می‌تواند در راستای افزایش عملکرد دانه بادام زمینی در شرایط اقلیمی منطقه قابل توصیه باشد.

Keywords

• بادام زمینی
• محتوای پروتیین دانه
• تراکم بوته
• صفات زراعی
• درصد روغن دانه