پژوهش‌های حفاظت آب و خاک (Aug 2015)
تعیین مکان های مناسب استفاده از آب مازاد قنوات جهت تغذیه آبخوان با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی AHP (مطالعه موردی: استان خراسان رضوی)
Abstract
بخش عمده¬ای از کشور ایران جزء مناطق خشک و نیمه خشک محسوب می¬شود و آب به عنوان یک عامل محدود کننده فعالیت¬های بشر در این مناطق به شمار می¬آید. وجود منابع آبی از جمله چشمه¬ها و قنوات به عنوان منابعی که در برخی از فصول دارای آب مازاد هستند، می¬تواند به عنوان منبعی برای تغذیه آبخوان موجود در چنین مناطقی مورد استفاده قرار گیرند. بدین منظور معیارهایی همچون زمین شناسی، دبی، فاصله تا آبخوان، محدودیت-های اجتماعی و غیره مورد بررسی قرار گرفت سپس با استفاده از توابع تحلیل GIS، کل منابع منتخب برای هر یک از معیارهای تعیین شده کلاس¬بندی شد. ویژگی این پژوهش استفاده دو مرحله¬ای با امتیازدهی¬های متفاوت در روش سلسله مراتبی می باشد. ابتدا بر اساس خروجی قابل استحصال در سه ماه از سال تعدادی از منابع غربال گردید، سپس بر اساس وزن دهی اولیه تعداد منابع به 66 نقطه کاهش یافت. در مرحله بعد هر یک از پارامترهای یاد شده برای این منابع باقی مانده در ماتریس های تحلیل قرار گرفته و بر اساس نظرات کارشناسی و بازدیدهای میدانی امتیازدهی گردید و نقاط به 26 نقطه نهایی کاهش یافت. در نهایت، با تلفیق نقشه¬های، پهنه بندی شده بر اساس وزن اکتسابی از روش AHPنقشه نهایی در سه کلاس رده بندی گردید. با توجه به نتایج بدست آمده مشخص گردید که 0.36 درصد از قنوات و 0.01 درصد از چشمه¬ها دارای پتانسیل تغذیه پذیری آبخوان می باشند.
