Sakarya Üniversitesi İşletme Enstitüsü Dergisi (Dec 2019)
Kimyasal, biyolojik, radyolojik ve nükleer afetleri yönetmek için bir karar destek sistemi modeli önerisi
Abstract
Afetler çoğunlukla toplumlar tarafından doğalolaylar olarak görülse de aslında insanların yol açtığı teknoloji ya da şiddetkaynaklı olaylar olarak da meydana gelebilmektedir. Kimyasal, biyolojik,radyolojik ve nükleer afetler bu kapsamda değerlendirilmektedir. Bu tür afetlerhenüz ülkemizde geniş kapsamlı olarak yaşanmasa da, özellikle nükleer alandayapılan yatırımlar ve güney doğu sınırımızda yaşanan savaş ve terör olaylarıgöz önüne alındığında, bu tehdidin günden güne arttığı söylenebilir. Bu bağlamdageniş çaplı olacak şekilde afet öncesinde, anında ve sonrasında yapılmasıgereken faaliyet bilgilerini barındıran ve bütünleşik bir yapıya sahip olanafet yönetim sistemi oluşturulmasının gerekliliği söylenebilir. Özellikle afetanında bazı kritik kararlar hayatı önem taşımakta ve bu da karar sürecininhızlı ve etkili olmasını gerektirmektedir. İşte bu gibi durumlarda karar desteksistemleri uzmanlar için verileri toplayarak, düzenleyerek, analiz ederek veraporlayarak afet yönetim sürecine ve hızlı kararlar alınmasına katkısağlayabilir. Bu nedenle çalışmada, Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik ve Nükleer(KBRN) afet yöneticilerine (Afet ve Acil Durum Dairesi Başkanlığı KBRNuzmanları) destek olabilecek bir karar destek sistemi önerisi sunulmasıamaçlanmaktadır. Sunulacak karar destek sistemine ulaşmak adına hızlı uygulamageliştirme metodolojisi kullanılmış olup, her aşamada kullanıcılarındoğrulamaları ile yazılım prototipini de içeren bir model önerisineulaşılmıştır. Model mantıksal tasarımı ve tam işlevsel olmayan prototipleriiçermektedir.
