تحلیل رابطه بین حساسیت زمین‌لغزش‌ ها با شدت فرسایش و تولید رسوب (مطالعه موردی: حوضه دارابکلا، استان مازندران)

Abstract

زمین‌لغزش‌ها از مهم‌ترین مخاطرات ژئومورفولوژیک به‌شمار می‌روند که موجب ناپایداری زمین و افزایش فرسایش و تولید رسوب می‌شوند. در ایران، بیشتر پژوهش‌ها بر پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش تمرکز داشته و نقش آن‌ها در فرآیندهای رسوبی کمتر بررسی شده است. هدف این تحقیق، بررسی رابطه بین حساسیت زمین‌لغزش با شدت فرسایش و تأثیر آن بر رسوب­دهی در حوضه دارابکلا (استان مازندران) است. نقشه حساسیت زمین‌لغزش با مدل نسبت فراوانی (FR) و با استفاده از لایه‌هایی مانند لیتولوژی، ارتفاع، شیب، جهت، کاربری اراضی و فاصله از جاده و آبراهه تهیه شد که دقت بالایی (p = 0.99) داشت. شدت فرسایش با مدل‌های MPSIAC و RUSLE برآورد و با مدل پایه BLM و شاخص‌های آماری اعتبارسنجی شد. مدل MPSIAC به‌دلیل دقت بیشتر، برای تخمین رسوب دهی در کلاس‌های مختلف حساسیت زمین‌لغزش به‌کار رفت. نتایج آزمون ANOVA تفاوت معنی ­دار بین کلاس‌ها را نشان داد و بیشترین رسوب (61.35 تن در هکتار در سال) در مناطق با حساسیت بسیار زیاد رخ داد. این نتایج بر لزوم درنظر گرفتن اثر مستقیم زمین‌لغزش‌ها در مدل‌های فرسایش و رسوب تأکید دارد.

Keywords

• حساسیت زمین‌لغزش
• مدلسازی تولید رسوب
• ارزیابی فرسایش
• تحلیل آماری (anova)
• حوضه آبریز دارابکلا