Türkiye’de Süt Ürünleri Tüketim Harcamalarına Etki Eden Faktörlerin Analizi: Çoklu Heckman Örneklem Seçicilik Sistem Yaklaşımı

Abstract

Bu çalışmada Türkiye’de ekonomik büyüme ile sağlanan gelir artışının ve diğer sosyo-demografik ve ekonomik faktörlerin hane halkı süt ve süt ürünleri tüketim harcamalarına etkileri analiz edilmiştir. Bu amaca ulaşmada Çoklu Heckman Seçicilik Modeli (HSM) kullanılmıştır. Çoklu HSM’de her bir ürüne yapılan harcama olasılığı ile harcama düzeyleri ve çapraz korelasyonlar varsayımı altında gerçekleşmektedir. Çalışmada kullanılan veriler, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 2010 yılında yapılan Hane Halkı Tüketim Harcamaları anketlerinden elde edilmiştir. Örnek büyüklüğü eksik ve aykırı gözlemler çıkarıldıktan sonra 9442 kişi olarak belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, genelde hane reisi genç (20-29 yaş) olan aileler, hane reisi 60 yaş üzeri olan ailelere göre hem kırsal hem de kentsel alanda süt ve süt ürünleri tüketim olasılığını ve tüketim harcama miktarını düşürmektedir. Ailelerin 0-5 yaşında çocuğa sahip olması diğer yaş guruplarında çocuğa sahip olanlara göre, özellikle süt tüketim olasılığını ve süt tüketim harcamasını önemli oranda arttırmaktadır. Gelir grubu yıllık 15-30 bin TL, 31-45 bin TL ve 45 bin TL üzerinde olanların, gelir gurubu 15 bin TL olanlara göre, peynir ve diğer süt ürünleri tüketim harcaması kentsel alanda sırasıyla 4.5 TL, 9.8 TL ve 16.6 TL kırsal alanda ise 3.6 TL, 8.0 TL ve 9.3 TL daha fazladır.

Keywords

• süt ürünleri tüketimi
• heckman seçicilik modeli
• türkiye