تنوع و پراکنش سیانوباکتری‌های دارای هتروسیست در طول شیب پرتوی خورشید در زیستگاه‌های خشکی ایران

Abstract

سیانوباکتری‌ها از اجزای اصلی و مهم میکروفلور اکوسیستم‌های خشکی به ‌‌شمار می‌آیند. این میکروارگانیسم‌ها به‌ دلیل داشتن مکانیسم‌های دفاعی مختلف توانایی مقاومت در مقابل شرایط سخت بوم‌شناختی نظیر زیستگاه‌های خشک و نیمه‌خشک را دارند. در مطالعه حاضر، تنوع زیستی، پراکنش و ساختار جمعیتی سیانوباکتری‌های دارای هتروسیست در زیستگاه‌های طبیعی ایران براساس شیب پرتوی خورشید مورد بررسی قرار گرفت. به ‌طور کلی، 41 ریخت گونه از 21 ایستگاه مطالعاتی جمع‌آوری و جداسازی شد. این آرایه‌ها به ‌ترتیب به هشت جنس، با سطوح تنوع زیستی متفاوت متعلق بودند که عبارتند از:Nostoc (54.68%) ،Calothrix (13.63%) ، Cylindrospermum (9.76%)، Anabaena (7.32%)،Trichormus (7.32%) ، Wollea (2.43%)، Nodularia (2.43%) و Hapalosiphon (2.43%). بر این اساس، عوامل بوم‌شناختی مانند میزان تابش نور خورشید، رطوبت نسبی و شوری خاک روی تنوع و پراکنش سیانوباکتری‌های مورد مطالعه اثرگذار بود. همچنین نتایج نشان داد، برخی آرایه‌ها در مناطق با سطح پرتوی زیاد پراکنش وسیع‌تری دارند. در میان آرایه‌های مورد بررسی، جنس Nostoc در تمام ایستگاه‌های مطالعاتی، به ‌ویژه در ایستگاه‌هایی با میزان تابش بالای نور خورشید به‌‌ عنوان جنس غالب شناخته شد. همچنین در بررسی حاضر مشخص گردید که مقاومت پرتوی اعضای این جنس می‌تواند به دلیل حضور مقادیر زیاد کاروتنویید و سایر مکانیسم‌های حفاظتی باشد که از آن‌ها در برابر تابش شدید نور خورشید محافظت می‌کند.

Keywords

• ریخت‌شناسی
• زیستگاه‌های نیمه‌خشک
• شدت تابش خورشیدی
• عوامل بوم‌شناختی
• کاروتنویید