مدیریت و برنامه‌ریزی در نظام‌های آموزشی (Sep 2023)
طراحی و اعتبار بخشی الگوی مطلوب برنامه درسی تربیت شهروندی دیجیتال با رویکرد تلفیقی در دوره متوسطه
Abstract
هدف: هدف این پژوهش طراحی و اعتباربخشی الگوی برنامه درسی تلفیقی تربیت شهروندی دیجیتال است. در پژوهش حاضر دو پرسش اساسی مورد بررسی قرار گرفته است: 1) الگوی مطلوب برنامه درسی تربیت شهروندی دیجیتال با رویکرد تلفیقی در دوره متوسطه چه ویژگی‌هایی دارد؟ 2) الگوی پیشنهادی از نظر متخصصان تا چه میزان معتبر است؟. مواد و روش‌ها: این پژوهش جزء پژوهش‌های آمیخته با طرح اکتشافی است که در دو بخش کیفی-کمّی انجام شده است؛ در بخش کیفی به فرایند طراحی الگو و در بخش کمّی با روش توصیفی از نوع پیمایشی، به اعتباربخشی الگو پرداخته شد. در بخش کیفی حوزۀ مطالعات شامل منابع نظری و پژوهشی داخلی و خارجی در دسترس و هم‌چنین 20 نفر از متخصصان و صاحب‌نظران حوزۀ برنامه‌ریزی درسی، تکنولوژی آموزشی و کارشناسان حوزه دیجیتال بود که به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شده‌اند. روایی داده‌ها از طریق سه سویه‌سـازی حاصل شد. ابزار گردآوری، مصاحبه نیمه‌ساختاریافته بود برای تحلیل داده‌ها از روش تحلیل مضمون استفاده شد. بحث و نتیجه‌گیری: یافته‌ها مطابق با الگوی اکر در قالب مؤلفه‌های برنامه درسی تربیت شهروندی دیجیتال شاملِ منطق، اهداف، محتوا، فرصت‌های یادگیری، منابع، نقش معلم، زمان، فضا، گروه‌بندی و ارزشیابی، تبیین گردید. طبق یافته‌های پژوهش منطق برنامه، تلفیق مسائل مربوط به شهروندی دیجیتال در برنامه‌های درسی و آموزشی را مورد توجه قرار داده است. عنصر هدف به سه دسته اخلاق شهروندی دیجیتال، سواد شهروندی دیجیتال و مهارت‌های شهروندی دیجیتال در سه بعد دانش، مهارت و نگرش اشاره داشت. محتوا در سه بخش محافظت، آموزش و احترام مطرح شد و بر اهمیت رویکردهای فعال تدریس تأکید گردید هم‌چنین به معلم در نقش راهنما و تسهیل‌گر اشاره شد و بهره‌گیری از منابع متنوع مورد تأکید قرار گرفت. در این طراحی برنامه درسی زمان و مکان انعطاف‌پذیر بوده، فعالیت‌ها در قالب گروه‌های کوچک انجام می‌پذیرد. در بخش ارزشیابی انواع روش‌های ارزشیابی کیفی مورد توجه قرار گرفتند. در مرحله اعتبار بخشی از روش کمی از نوع پیمایشی بهره گرفته شد. نتایج اعتبار بخشی نشان داد که الگوی پیشنهادی از نظر متخصصان مطالعات برنامه درسی، تکنولوژی آموزشی و حوزه دیجیتال مناسب بوده است.
Keywords
