مطالعات زن و خانواده (Sep 2013)
پدیدارشناسی تجربیات مادران جایگزین در زمینه اجاره رحم
Abstract
مادر جایگزین یا رحم جایگزین از جدیدترین تکنیکهای باروری است که در درمان زنانی به کار میرود که به نوعی به نگهداری جنین در رحم خود قادر نیستند. در این روش پس از لقاح اسپرم و تخمک، جنین به رحم مادر جایگزین منتقل میشود و او در طی 9 ماه وظیفه نگهداری از جنین را برعهده گرفته و پس از تولد، نوزاد را به والدین اصلی تحویل میدهد. بر این اساس در این پژوهش، محققان بهدنبال درک معنا و تجربه این پدیده به کمک افرادی بودند که رحم جایگزین را تجربه کردهاند. این مطالعه به صورت کیفی با رویکرد پدیدارشناسی و مبتنی بر نمونهگیری هدفمند انجام شد. به این منظور، مصاحبههای عمیق و بدون ساختار با 9 مادر جایگزین انجام شد که به مرکز باروری ناباروری اصفهان مراجعه کرده بودند.دادهها با روش 7 مرحلهای کولیزی تجزیه و تحلیل شد، که حاصل آن استخراج پنج تم اصلی از یافتهها بود که که عبارت بودند از: «دلایل اقدام»، «رابطه مادر جایگزین با مادر درخواست کننده»، «اطرافیان»، «احساس مادران جایگزین» و «روند تصمیمگیری».. نتایج حاکی از آن بود که دلیل اصلی اقدام مادران به اجاره رحم مشکلات مالی است، ولی حس انسان دوستانه نیز در این بین بیتأثیر نبوده است. روابط مادران جایگزین و درخواست کننده معطوف به زمان بارداری است و اکثراً ترجیح میدادند که این رابطه بعد از زایمان به طور کامل قطع شود. وابستگی عاطفی شدیدی هم میان مادران جایگزین و فرزند در رحم آنها مشاهده نشد.