Vakanüvis Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi (Oct 2018)
Ortaçağda Misk
Abstract
Dünya coğrafyasının çeşitli bölgelerini tanımak maksadıyla yolculuğa çıkıp, uğradıkları ülkelerle ilgili bilgi aktarma geleneğini devam ettiren ortaçağ seyyahları Hindistan ve Tibet bölgelerinde yaygın bir şekilde görülen misk ve misk geyiği ile ilgili anekdotlarla karşımıza çıkmaktadır. Seyyahların yanı sıra ortaçağın bir çok şair, tabib ve müverrihi de misk konusuna değinmiştir. Bu müellifler, misk geyiği (ayrıca misk keçisi, misk faresi, misk kedisi), çeşitleri, üretimi ve ticareti hakkında önemli bilgiler vermiştir. Erkek misk geyiğinin karnının alt kısmında taşıdığı misk torbasının testislere benzetilmesinden dolayı Sanskritçe testis manasına gelen muṣka (मुष्क) kelimesi ile ilişkilendirilmiş olan misk Arapça, Farsça, İbranice, Latince, Süryanice, Türkçe ve diğer batı dillerinde de benzer bir kullanıma sahiptir. Misk, Sanskritçe ve Hintçe’de kastūrī (कस्तूरी) misk geyiği ise kastūrikā (कस्तूरिका) olarak geçmektedir. Hoş ve etkili kokusundan dolayı Tıbb-ı Nebevî’de önemli bir yer edinen miskten hem parfümeri hem de tıbben istifade edilmiştir. Tam vaktinde toplanıp iyice muhafaza edilen miskler ortaçağda önemli bir ticaret malzemesi ve hediyeleşme aracı olarak dünya pazarlarındaki yerini almıştır. Çin taraflarında toplanan misk gerek katkı malzemesi eklenmesinden gerekse de uzun deniz yolculuğu sırasında bozulmasından dolayı pek rağbet görmemiş ve daha ziyade kara yoluyla hızlı bir şekilde ve böylece bozulmayan Tibet ve Hint miskleri tercih edilmiştir.
