Kader (Dec 2023)
Kuzey Afrika Kelâmı Muhammed b. Yûsuf es-Senûsî’nin Kelâm Anlayışı
Abstract
Kuzey Afrika Kelâmı Muhammed b. Yûsuf es-Senûsî’nin Kelâm Anlayışı adlı bu eserde Yazar, es-Senûsî’nin şahsında Kuzey Afrika’nın siyasi, sosyal, dinî, tarihî ve kültürel yapısına dikkat çekmiştir. Yazar, eserinde Eş‘ârîliğin bu coğrafyaya girişi ve yerleşmesi serüvenini anlatmıştır. O, es-Senûsî’nin gerek yazdığı eserleriyle ve gerekse yetiştirdiği talebeleri aracılığıyla yaşadığı döneme damgasını vurduğunu ve bölgede Eş‘ârîliğin yerleşmesinde ikinci derecede söz sahibi olduğunu ifade etmiştir. Kelâm ilminin konularını ulûhiyyet ve nübüvvet olarak ikiye irca eden es-Senûsî’nin, tasavvufî yönünün de olması nedeniyle, sistemini “akâidî kelâm” üzerine kurduğuna ve bu vesile ile halk üzerinde büyük etki sahibi olduğuna dikkat çeker. es-Senûsî’nin, Kelâm sisteminde akıl-nakil ilişkisinde akla büyük önem vermekle beraber, ‘Kitap, Sünnet ve Selefin icmâı’ diyerek nakli de esas aldığı görülür. Onun amacı, “doğru bir itikad yayarak halkı ıslah etmek ve onları taklitten kurtarmak” şeklinde özetlenebilir.
