امنیت ملی (Aug 2022)
تحلیلی بر ریشه‌های اجتماعی شکل‌گیری و بروز نارضایتی‌های اجتماعی در ایران (مورد مطالعه: شهروندان تهرانی)
Abstract
در جامعه معاصر کاربرد اصطلاحاتی نظیر اغتشاش، ناآرامی، آشوب، رفتار جمعی اعتراض‌آمیز و غیره، جملگی حکایت از اهمیت نارضایتی‌ها و ریشه‌ها و عوامل اجتماعی شکل‌دهنده آن‌ها دارند و از این حیث، عموم دولت‌ها درصدد رفع آن‌ها و بازیابی ثبات سیاسی و اجتماعی هستند. با توجه به اهمیت این مسئله، هدف از این پژوهش تحلیلی ریشه‌های اجتماعی شکل‌گیری و بروز نارضایتی‌های اجتماعی در ایران (مورد مطالعه: شهروندان تهرانی) است. روش این پژوهش، اسنادی - پیمایشی بوده و جامعه آماری، دربرگیرنده شهروندان تهرانی می‌باشد. حجم نمونه شامل 271 نفر از شهروندان تهرانی بوده که به روش خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب گردیدند. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه است که اعتبار آن به روش اعتبار صوری- محتوایی بررسی شده و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ تأیید شده است. داده‌ها نیز با استفاده از نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته‌های پژوهش نشان دادند که اکثریت 1/80 درصدی از شهروندان تهرانی اصلا یا در سطح کمی تمایل برای مشارکت در اشکال غیر مدنی بروز اعتراضات اجتماعی نداشته اند. صرفا 7/7 درصد در سطح زیاد مایل به شرکت در اشکال خشونت آمیز بروز نارضایتی‌های اجتماعی بودند. لذا، تمایلات خشونت‌طلبانه در بین شهروندان تهرانی در حد بسیار ضعیف بوده و اکثریت شهروندان مایل‌اند تا نارضایتی‌های خویش را در اشکال مسالمت‌آمیز بروز دهند. در بعد تحلیلی، یافته‌ها گویای آن بودند که متغیرهای احساس محرومیت نسبی، توقعات فزاینده، منزلت اجتماعی، عدم ارضاء نیازها، احساس بی‌عدالتی و بی‌هنجاری اجتماعی، ارتباط مثبت و معناداری با نارضایتی‌های اجتماعی و بروز آن‌ها دارند.
