History Studies (Feb 2024)
RUS ELÇİSİ FİLİPP NAZAROV’UN GÖZÜYLE 19. YÜZYILIN BAŞLARINDA HOKAND HANLIĞI
Abstract
19. yüzyılın başlarında Çarlık Rusya’sının en az bilgi sahibi olduğu ülkelerden biri Hokand Hanlığıydı. Coğrafi açıdan stratejik önemi olan bir bölgede bulunan hanlığın giderek güçlenmesi ve izlediği yayılmacı politika Rusya’nın dikkatini çekmekteydi. Ayrıca tarımsal üretim bakımından verimli topraklara sahip olması ve ticaret yollarının kesiştiği noktada bulunması da önemli bir faktördü. İngiltere’nin de Türkistan hanlıklarına ilgisinin artması bu sömürgeci iki büyük gücün rekabetini körüklemekteydi. Bütün bunlar Çarlık Rusya’sının Hokand Hanlığı ile ilişkilerini geliştirmek istemesindeki önemli etkenler arasındaydı. Hokand-Rusya ilişkilerinin oluşmasına bu sırada Rusya’nın himayesini kabul etmiş olan bazı Kazak hanları ve sultanları aracılık etmişlerdir. Böylece 19. yüzyılın başlarından itibaren Rus elçileri, tüccarları ve seyyahları farklı zamanlarda Hokand Hanlığı’na gelmişlerdir. Onlardan birçoğu casusluk görevi de yaptığından dolayı topladıkları bilgiler nesnel ve önemliydi, kendi mesleki ilgi alanlarına göre verileri kaydetmişlerdi. Bu çalışmada Hokand Hanlığı’na ilk gelen elçilerinden biri olan F. Nazarov’un yaklaşık bir yıl kadar kaldığı Hokand Hanlığı’nda geçirdiği süre ve seyahati boyunca elde ettiği bilgiler diğer kaynaklarla karşılaştırılmak suretiyle irdelenmiştir.
Keywords
