توزیع منطقه‌ای نیکل در خاک‌های سطحی بخش‌هایی از استان قم

Abstract

تا کنون تحقیقات بسیاری در زمینه شناسایی مناطق آلوده و اجرای سیاست‌های استفاده پایدار از اراضی با توجه به خطر آلودگی آن‌ها انجام گرفته است. در این پژوهش توزیع مکانی نیکل در خاک‌های سطحی (عمق 10-0 سانتیمتر) بخشی از استان قم با کاربری‌های شهری-صنعتی، کشاورزی و بایر به وسعت 883 کیلومترمربع بررسی شد. در این مطالعه از ابزار زمین‌آمار (کریجینگ معمولی) استفاده گردید. نمونه‌برداری در 209 نقطه بر روی شبکه‌ای با فواصل حدود 5/1×5/1 کیلومتر در اراضی کشاورزی و شهری-صنعتی و حدود 2×2 کیلومتر در اراضی بایر انجام شد. غلظت نیکل کل و قابل‌جذب خاک توسط دستگاه جذب اتمی اندازه‌گیری شد. مطالعات آماری و زمین‌آماری توسط نرم‌افزارهای SPSS، Variowin و WINGSLIB انجام و نقشه‌ آلودگی با نرم‌افزار Surfer16 رسم گردید. نتایج نشان داد که غلظت عنصر در هیچ‌یک از شکل‌ها در منطقه سمیت را نشان نداد؛ اما در کاربری‌های مختلف دارای تفاوت معنی‌دار بود. احتمالاً صنایع موجود، مواد مادری و سنگ‌های بازیک و فوق بازیک که غنی از نیکل هستند، استفاده از کودهای فسفاته و لجن فاضلاب باعث افزایش نیکل و جهت وزش بادهای غربی باعث انتقال نیکل در منطقه گردید است.

Keywords

• تغییرات مکانی
• تغییرنما
• قم
• عناصر سنگین