سیاست علم و فناوری (Sep 2014)
شناسایی و تبیین عوامل تعیین کننده در تجاریسازی تحقیقات دانشگاهی با استفاده از الگوی سه شاخگی
Abstract
تحولات در محیطهای دانشگاهی باعث شده که نگرش سنتی به دانشگاهها بهعنوان تولید کننده دانش مورد تجدید نظر قرار گیرد. در نگرش جدید، دانشگاهها در تبدیل دستاوردهای تحقیقاتی خود به عوامل فراهمکننده رشد اقتصادی، ثروت جامعه و رفاه عمومی مسئولیت بیشتری دارند و بایستی تلاشهای زیادی جهت انتقال و بکارگیری دانش در بخشهای اقتصادی، اجتماعی و صنعت انجام دهند. از این تلاشها که بهعنوان تجاریسازی نتایج تحقیقات تعبیر شده، به صورت یکی از ماموریتها و کارکردهای اصلی دانشگاهها در کنار آموزش و پژوهش مورد پذیرش قرار گرفته است. در این راستا، بررسی و شناسایی عوامل موثر بر تجاریسازی تحقیقات دانشگاهی بهعنوان هدف مطالعه حاضر تعریف شده و انتظار میرود با تحقق هدف مذکور بتوان بخشی از یک مساله واقعی دانشگاهها را حل نمود. روش مطالعه با توجه به گزارههای تحقیق، از نوع توصیفی و کیفی بوده که در دو مرحلۀ کتابخانه ای و با استفاده از روش دلفی و مراجعه به 25 نفر از خبرگان دانشگاهی و دستاندرکاران اجرایی حوزۀ تجاریسازی انجام گرفته است. در مرحله اول و با مرور و مطالعه پیشینه با رویکرد اکتشافی و تطبیقی، مهمترین عوامل شکلدهنده و زمینهساز برای تحقق تجاریسازی شناسایی و بر اساس ویژگیهای هر مولفه/ متغیر در قالب الگوی سه شاخگی طبقهبندی گردید. با ترکیب متغیرها و ایجاد سه بًعد زمینهای، محتوایی و ساختاری چارچوب مفهومی تحقیق طراحی و سپس با استفاده از روش دلفی و مراجعه به خبرگان در طی سه دور، ضرورت هر یک از مولفههای مدل استخراج شده برای تجاری شدن تحقیقات دانشگاهی بررسی گردید. پس از اعتباربخشی ساختار مدل و کسب اطمینان از هماهنگی درونی آن با مراجعه به صاحبنظران، مدل نهایی تحقیق ارائه شد. بر اساس یافتههای این پژوهش و در ضمن مراحل سهگانه فرایند دلفی و پس از حذف مولفه های با میانگین کمتر از عدد 4 در طیف لیکرت، تعداد 10 مولفه زمینه ای، 9 مولفه ساختاری و 10 مولفه محتوایی تاثیرگذار بر تجاریسازی تحقیقات دانشگاهی با ضریب کندال 804/0=W مورد توافق و اجماع صاحبنظران قرار گرفت.
