پیکره (Jul 2023)
ارزیابی موضوعی پژوهش‌های حوزۀ هنر اسلامی در پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس با تأکید بر مقالات پژوهشگران ایرانی
Abstract
بیان مسئله: هنر دورۀ اسلامی با گستره‌ای فراتر از مرزهای جغرافیای کشورهای اسلامی، به فراخور کارکرد یا کاربرد آن در همۀ نقاط جهان، همواره تکثیر و بازنمایی شده و محور کار پژوهشگران مراکز علمی و پژوهشی بوده است. از اشکالی که این پژوهش‌ها در قالب آن منتشر میشوند مقالات نمایه‌شده در پایگاه‌های اطلاعاتی معتبر است که پایگاه اطلاعاتی بین‌المللی «اسکوپوس» یکی از آن‌ها است. براین اساس در پژوهش حاضر سعی بر آن است تا مقالات حوزۀ هنر اسلامی در مجلات نمایه‌شدۀ این پایگاه به صورت موضوعی ارزیابی شده، و به سؤالاتی چون چیستی موضوعات اصلی پژوهش‌های حوزۀ هنر اسلامی و اینکه چه کشورها و سازمان‌هایی در تولید پژوهش‌های این حوزه مشارکت داشته‌اند، پاسخ داده می‌شود. همچنین معرفی برترین مجلات و مقالات این حوزۀ موضوعی و وضعیت پژوهش‌های ایران در پایگاه‌های اطلاعاتی اسکوپوس از مسائل دیگر این پژوهش است. هدف: شناخت رویکرد موضوعی پژوهشگران حوزۀ هنر اسلامی و نیز موضوعات اصلی و پرتکرار این حوزه هدف پژوهش حاضر است. روش پژوهش: این پژوهش از نوع توصیفی بوده که براساس شاخص‌های علم‌سنجی، جامعۀ آماری ۴۷۵ مدرک در حوزۀ هنر اسلامی نمایه شده در پایگاه اسکوپوس را بررسی می‌کند. با استفاده از تحلیل هم‌واژگانی، موضوعات کلیدی حوزۀ هنر اسلامی بررسی و نقشۀ هم‌رویدادی با نرم‌افزار «وس ویوور» ترسیم شده و با تجزیه‌وتحلیل داده‌ها در نرم‌افزار اکسل، مقاله‌ها، مجلات، کشورها و نویسندگان برتر این حوزه شناسایی شدند. یافته‌ها: پژوهش حاضر نشان داد در این بررسی ﭘﺮﺗﮑﺮارﺗﺮﯾﻦ ﮐﻠﻤﺎت ﮐﻠﯿﺪی در ﮐﻞ ﺑﺎزۀ زﻣﺎﻧﯽ ﺑﺮرﺳﯽﺷﺪه، ﺑﻪﺟﺰ هنر اسلامی، موزه، صنایع دستی، هنر و هندسۀ نقوش بوده و مجلۀ «Hali»به‌عنوان برترین مجلۀ حوزۀ هنر اسلامی با دارا بودن بیش‌ترین انتشار مقالات بوده است. همچنین مشخص گردید که کشور آمریکا بیش‌ترین تولیدات را در این حوزه و دانشگاه «محمد بن عبداله»، «آکسفورد» و «هنر اسلامی» تبریز رتبۀ اول را در مشارکت تولیدات این حوزه داشته‌اند. دیگر نتایج نشان داد روند انتشار پژوهش‌های حوزۀ هنر اسلامی صعودی است و بیش‌ترین تولیدات علمی این حوزه در سال ۲۰۱۶ میلادی منتشر شده است. همچنین کشور ایران رتبۀ پنجم میزان تولید انتشارات حوزه اسلامی را به خود اختصاص داده است.
Keywords
