Wilki i ludzie w polsko-rusińskich bajkach ludowych. Ujęcie perspektywistyczne

Abstract

Dzisiejsza antropologia kultury, świadoma skali nadużyć wynikających z zachodniego rozumienia relacji człowiek–natura, zwraca się ku wiedzy rdzennych społeczności. Odnajduje w nich modele inkluzywnego „bycia w świecie”, które pojmuje się jako system wzajemnych zależności i wspólną własność ludzi i zwierząt, w tym konkurencyjnych dla człowieka drapieżników (wilki). W przedchrześcijańskich tradycjach Europy Środkowo-Wschodniej, włączając w to zwłaszcza rodzimą kulturę ludową, także zachowały się nieantropocentryczne reprezentacje relacji ludzi i wilków, uwidocznione w niektórych bajkach zwierzęcych i magicznych. Poruszają one problem wzajemnego współistnienia ludzkich i nie-ludzkich bytów oraz wynikających z tego dla człowieka etycznych zobowiązań, bliskich współczesnym postulatom ekologicznym.

Keywords

• bajka zwierzęca
• nowy animizm
• perspektywizm
• ludowa wiedza środowiskowa
• tradycyjna wiedza ekologiczna
• wilk