تاثیر استفاده از گیاه پنیرک بر تولید و کیفیت شیر، آنزیم های کبدی و گوارش پذیری مواد مغذی در گاومیش شیری خوزستانی

Abstract

سابقه و هدف: متابولیت‌های ثانویه گیاهان دارویی برای بهبود راندمان استفاده از انرژی در شکمبه و بهره‌وری حیوان مورد استفاده قرار می‎گیرند. پنیرک (Malva sylvestris) گیاهی است که عملکرد کشت آن در یک دوره سه ماهه معادل10 تن در هکتار برآورد گردیده است. برگ و گل پنیرک حاوی تانن، اگزالات کلسیم، مواد پکتیکی و موسیلاژ، آنتوسیانین‌ها و ویتامین ها بوده و وجود ویتامین C و فلاونوئیدها منجر به کاربردهای بسیاری برای این گیاه شده است. در بعضی از مطالعات، استفاده از گیاهان دارویی اثر افزایشی بر عملکرد تولید شیر داشت. این آزمایش به منظور بررسی تاثیر تغذیه گیاه پنیرک بر تولید و ترکیب شیر، آنزیم های کبدی، گوارش پذیری مواد مغذی و فراسنجه های بیوشیمیایی خون گاومیش شیری انجام شد.مواد و روش‏ها: در این آزمایش از هشت رأس گاومیش شیری، شکم چهارم و پنجم، با متوسط وزن 12±600 کیلوگرم که در اوایل شیرواری (ماه چهارم شیردهی) و میانگین تولید 6 لیتر بودند، استفاده شد. گاومیش‏ها بطور تصادفی با جیره بدون پنیرک و جیره حاوی 500 گرم گیاه پنیرک به مدت یک ماه تغذیه شدند. دام‏ها در آخورهای انفرادی مستقر و عادت‎پذیری آن‎ها به جیره برای یک هفته انجام شد. آب تمیز و کافی در اختیار گاومیش‎ها قرار گرفت.در پایان آزمایش، خوراک مصرفی و قابلیت هضم مواد ‌مغذی، تولید و ترکیب شیر و بار میکروبی شیر اندازه گیری شدند. همچنین فراسنجه‌های خونی گاومیش‎ها مانند گلوکز، کلسترول، تری گلیسرید، نیتروژن اوره‎ای خون و آنزیم‎های کبدی نیز تعیین شد. داده‌های این طرح در قالب طرح کاملا تصادفی تجزیه و تحلیل شدند و مقایسه میانگین‌ها با آزمون توکی در سطح معنی داری 5 درصد انجام شد. یافته‏ها: نتایج نشان داد که چربی، پروتئین و لاکتوز شیر در تیمارهای آزمایشی تغییر نکرد (05/0P >)، اما ماده خشک مصرفی گاومیش‎ها و تولید شیر افزایش یافت (05/0P ). قابلیت هضم مواد مغذی شامل ماده خشک، پروتئین و الیاف نامحلول در شوینده خنثی در گاومیش‎های تغذیه شده با گیاه پنیرک افزایش یافت (05/0P <).نتیجه‏گیری: استفاده از گیاه پنیرک در جیره گاومیش‎های شیری نه تنها اثرات منفی بر عملکرد گاومیش شیری نداشت بلکه باعث افزایش تولید شیر و کاهش بار میکروبی شیر شد، بنابراین می تواند به عنوان یک مکمل مناسب در تغذیه گاومیش‎های شیری استفاده شود.

Keywords

• پنیرک
• ترکیب شیر
• قابلیت هضم
• گاومیش