بررسی تجارب زیسته تعلل ‏ورزی تحصیلی در دانش‌آموزان متوسطه

Abstract

تعلل‏ورزی تحصیلی پدیده‏ی پیچیده‏ای است و با وجود پژوهش‏های متعدد هنوز در خصوص مؤلفه‌های آن در بین صاحب‏نظران توافق حاصل نشده است. پژوهش حاضر با هدف کشف عوامل زمینه‏ای، فرایندی و پیامدی تعلل ورزی انجام شد. در پژوهش فعلی از روش نظریه زمینه‏ای ویرایش کوربین و اشتراوس (2008) استفاده شد. 30 نفر از دانش آموزان پایه سوم دوره دوم متوسطه در سال تحصیلی 96-95 به روش نمونه‌گیری هدف‏مند و نظری انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات، مصاحبه‌های نیمه سازمان‌یافته اجرا شد. در طی این فرایند کدگذاری باز و محوری انجام گرفت و طبقات مربوط در الگوی پارادایمی یعنی زمینه، فرایند و پیامد مشخص شدند. سپس در مرحله‌ی کدگذاری انتخابی، طبقه‌ی مرکزی یا مضمون اصلی پژوهش استخراج گردید. یافته‏های پژوهش 12 مضمون اصلی و 33 مضمون فرعی را بر اساس الگوی پارادایمی مشخص ساخت. در حوزه‌ی زمینه، ساختار نظام آموزشی، عوامل مربوط به معلم، همسالان، تکلیف، والدین و صفات فردی؛ در فرایند، ضعف در برنامه‌ریزی و مدیریت زمان، ذهن‌آگاهی پایین و تأخیر در انجام تکلیف و در نهایت پیامدهای تحصیلی و عاطفی استخراج شدند. طبقه‏ی مرکزی استخراج‌شده نگرش ابزاری به یادگیری بود. طبقه مرکزی زمینه را به فرایند ارتباط داده و پیامدهای تعلل ورزی را قابل‌درک‌تر می‏سازد . نتایج این مطالعه مؤلفه‌های مربوط به تعلل‌ورزی تحصیلی را در چارچوب نظریه زمینه‌ای مشخص ساخت. بر اساس این الگو، پیشنهادهایی در حوزه‌های مختلف برای مسئولان نظام آموزشی، معلمان، والدین و دانش‌آموزان ارائه شده است.

Keywords

• تعلل‏ ورزی تحصیلی
• دانش ‏آموزان
• نظریه زمینه ‏ای
• یادگیری