تاریخ اسلام و ایران (Feb 2020)
کارکرد سیاسی و مذهبی شعر در دوره فاطمیان مصر (358- 567 هق) در برخورد با مخالفان خارجی
Abstract
«شعر» هنر تأثیرگذار و رسانه ای قوی در جوامع انسانی بوده است. از این رو، همواره به عنوان وسیلهای تبلیغاتی برای حکومتها، فرقهها، احزاب، قبایل و حتی افراد مختلف ایفای نقش کرده است. خلافت فاطمی (297-567ق) در تقابل قدرت خود با مخالفانش بهویژه خلافت عباسی، از راهکارهای مختلفی بهره میبرد؛ از جمله آنکه با حمایت از شعر و شاعری به پیشبرد اهداف خود میپرداخت. در این پژوهش کوشش شده است تا با رویکرد توصیفی-تحلیلی به بررسی کارکردهای سروده های شاعران دربار فاطمی مصر (358-567ق) به منظور تقویت جبهۀ خلافت فاطمی و تضعیف رقیبان آنان پرداخته شود. نتایج این بررسی نشان میدهد که در خلافت فاطمی علاوه بر رویکرد زیباشناختی و هنری شعر، از آن همچون وسیلهای برای پیادهسازی باورها و نشر عقایدی چون اثبات امامت و وصایت علی(ع) و فرزندان او و به تبع آن حقانیت خلفای فاطمی، تأکید بر صحت نسب فاطمیان، تشویق و ترغیب نسبت به خلافت فاطمی و تحریک و تحریض بر ضد دشمنان، هجو مخالفان و سست کردن پایه های مشروعیت و مقبولیت آنان، بهرهبرداری میشد.
Keywords