Vox Patrum (Sep 2024)
Struktura arki Noego (Rdz 6,14-16) w łacińskich źródłach patrystycznych przed Augustynem z Hippony
Abstract
Niniejszy artykuł zawiera filologiczno-historyczną analizę komentarzy jedenastu autorów łacińskich okresu wczesnochrzejańskiego na temat budowy Arki Noego (Rdz 6,14-16). Autorami tymi są: Tertulian, Cyprian, Pseudo-Cyprian, Wiktoryn z Patawii, Laktancjusz, Hilary z Poitiers, Grzegorz z Elwiry, Ambroży z Mediolanu, Maksymus z Turynu, Hieronim ze Strydonu i Orozjusz. Najważniejszymi punktami w ich odniesień do perykopy o potopie są trzy typologie: Noe – Chrystus, Arka Noego – Kościół Chrystusowy, wody potopu – woda chrztu. Typologie te zostały powiązane z tezą o wyłączności zbawienia w Kościele. Konstrukcja samej arki była w tym kontekście problemem drugo-, a nawet trzeciorzędnym. Jednak z biegiem czasu także i to zagadnienie stało się przedmiotem zainteresowania. Najwięcej uwagi „technicznej” strukturze arki poświęcili Grzegorz z Elwiry i Ambroży z Mediolanu. Należy tutaj dodać również tłumaczenie Orygenesowej II Homilii do Księgi Rodzaju autorstwa Rufina z Akwilei. Pisarze ci zwracali uwagę na piramidalny kształt arki Noego i dwustopniowy podział jej wnętrza na kondygnacje i piętra. Analizie poddano także symboliczne znaczenie wymiarów arki. Typologię arki – Kościoła powiązano także z rozważaniami na temat Kościoła jako mistycznego ciała Chrystusa. W ten sposób teolodzy łacińscy, jeszcze przed tłumaczeniem wspomnianej homilii Orygenesa przez Rufina, albo przyjmowali idee greckich Ojców Kościoła, albo sami dochodzili do tych samych wniosków.
Keywords
