تحلیل فضایی خشک‌سالی اقلیمی و اثرات آن بر الگوی فضایی مکان گزینی سکونتگاه‌های روستایی (مطالعه موردی روستاهای استان مازندران)

Abstract

در این پژوهش با استفاده از داده‌های بارش 22 ایستگاه سینوپتیک و باران‌سنجی طی سال‌های )1998-2010) اقدام به پهنه‌بندی خشک‌سالی با استفاده از روش‌های زمین آمار گردید و همچنین جهت تحلیل فضایی خشک‌سالی از شاخص‌های خود همبستگی فضایی استفاده گردید و اثرات آن بر الگوی فضایی مکان گزینی سکونتگاه‌های روستایی استان مازندران پرداخته شد. نتایج تحقیق بهترین مدل را اسپیلاین کاملاً منظم با ضریب تعیین 75/0 معرفی می‌نماید. همچنین نتایج حاصل ازکاربردشاخص موران درخصوص توزیع فضایی خشک‌سالی، این ضریب مثبت و برابر 99/0 است که نشانگر خوشه‌ای بودن توزیع فضایی خشک‌سالی است. با توجه به اینکه شاخص موران نمی‌تواند به شناسایی انواع گوناگونی از طبقه‌بندی الگوهای فضایی بپردازد با استفاده تحلیل آماره عمومی G این نقیصه پوشش داده شد. نتایج تحلیل آماره عمومی G نشان می‌دهد مناطق با خشک‌سالی بیشتر در کنار هم دیگر قرارگرفته و از روند خوشه‌ای با تمرکز بالای خشک‌سالی برخوردار است. سپس مساحت هر خوشه و مکان گزینی روستاها مورد واکاوی قرار گرفت. محاسبات نشان می‌دهد خوشه‌های خیلی گرم حدود 21/35 درصد از مساحت استان و 753 روستا را در خود جای داده است. این درحالی است خوشه کمی سرد تا کمی گرم 17/37 درصد از مساحت استان و 1245 روستا را در برمی‌گیرد، نتایج همبستگی نشان می‌دهد که بین خوشه‌ها و تعداد روستاها در سطح اطمینان 99/0 درصد با سطح خطای 004/0 یک رابطه مستقیم وجود دارد.

Keywords

• خشک‌سالی
• تحلیل فضایی
• شاخص موران
• آماره عمومی g
• مازندران