Horyzonty Wychowania (Sep 2018)
Refleksja nad istotą narracji w kontekście badań z zakresu psychologii rozwoju człowieka
Abstract
CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest przedstawienie badań psychologicznych nad narracją z punktu widzenia rozwoju poznawczej reprezentacji narracji oraz kompetencji narracyjnej w biegu życia. PROBLEM I METODY BADAWCZE: W artykule przedstawiono wyniki analiz literatury przedmiotowej oraz pokazano empiryczne poszukiwania dotyczące wiedzy o narracji, zmian rozwojowych w tym zakresie oraz kształtowania się kompetencji narracyjnej. PROCES WYWODU: Wywód składa się z czterech części. W pierwszej przedstawiono wyniki analizy badań nad narracją ujmowaną jako efekt ekspresji werbalnej, dotyczące wiedzy o cechach formalnych wypowiedzi narracyjnej oraz o przekazywanych treściach. Część druga zawiera rozważania nad tworzeniem się schematów zdarzeń stanowiących istotę narracji, ze zwróceniem uwagi na wczesne powstawanie schematu narracyjnego i jego automatyczne aktualizowanie się. Część trzecia pokazuje rozwój kompetencji narracyjnej oraz jej związek z wiedzą o narracji. Ostatnia część pokazuje zastosowanie narracji w psychologicznych badaniach nad biegiem życia w formie wywiadu narracyjnego. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Przedstawione rozważania zawierają propozycję całościowego ujęcia rozważanego problemu, czyli istoty narracji z punktu widzenia badań nad rozwojem psychicznym człowieka. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Jednym z ważnych sposobów psychologicznego pozyskiwania wiedzy o człowieku, jego tożsamości, a także sposobów modyfikowania tej wiedzy jest narracja. Wiedza o zastosowaniu narracji w pracy psychologa powinna znaleźć miejsce w programach kształcenia.
