Pizhūhish dar Bihdāsht-i Muḥīṭ. (Feb 2024)
بررسی و ارزیابی انتشار و پراکنش آلاینده بنزن در جایگاههای سوخت منطقه 4 تهران با استفاده از مدل AERMOD و تعیین نقاط خطرناک و امن با استفاده از مدل WISER
Abstract
زمینه و هدف: بنزن به عنوان یکی از ترکیبات آلی فرار از آلاینده‌های اصلی در آلودگی هوا در شهرهای بزرگ میباشد. این ترکیب علاوه بر اثرات زیست‌محیطی دارای اثرات بهداشتی مختلفی نیز میباشد. مطالعه حاضر با هدف اندازه‌گیری این ترکیب در جایگاههای سوخت در یک منطقه موردی در شهر تهران و همچنین مدلسازی پراکنش آن جهت تعیین فواصل ایمن صورت گرفته است. مواد و روش‌ها: در این مطالعه به اندازه‌گیری میزان غلظت انتشار آلاینده بنزن در تعداد 11 پمپ بنزین منتخب در منطقه 4 شهر تهران و برای یک دوره یک‌ساله و با استفاده از روش کروماتوگرافی با دتکتور یونیزاسیون شعله GC-FID پرداخته شده است. سپس با استفاده از مدل AEROMOD مدلسازی پراکنش و پخش آلودگی انجام و جهت تعیین فواصل ایمن در جهت کمک به پاسخگویی در شرایط اضطراری مربوط به مواد شیمیایی از محل انتشار در مواجهه با آلودگی‌ها از نرم‌افزار WISER استفاده شده است. یافته‌ها: نتایج حاصل از اندازه‌گیری میزان بنزن در ایستگاه‌های منتخب نشان داد که میانگین میزان انتشار این آلاینده در فصل-های بهار، تابستان، پاییز و زمستان به ترتیب 3/07، 3/50، 2/95 و 2/35 میکروگرم بر مترمکعب میباشد که این میزان انتشار این آلاینده در حدود 3 جایگاه نیز بالاتر از حد استاندارد بوده و خطرناک برای سلامت ساکنین در این مناطق است. ایستگاه‌های 53 و منطقه نمونه‌برداری تختی به ترتیب با میزان انتشار 4/24 و 1/62 میکروگرم بر مترمکعب بیشترین و کمترین میزان انتشار بنزن را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین نتایج حاصل از مدل پراکنش نشان‌دهنده‌ی میزان بیشینه غلظت سالانه آلاینده بنزن ناشی از فعالیت جایگاههای سوخت در منطقه مورد مطالعه در حدود میکروگرم بر مترمکعب 7/89 بوده است که در مقایسه با استاندارد بالاتر از حد مجاز قرار دارد و در مناطق ایمن شناسایی شده توسط مدل WISER نیز میزان انتشار به حدود حداقل 0/5 و حداکثر 0/7 میکروگرم بر مترمکعب رسیده است که در فاصله بین حداقل 50 و حداکثر 300 از منطقه نمونه برداری شده قرار دارد. نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌های تحقیق می‌توان نتیجه گرفت که در مکان‌های منتخب نمونه‌برداری میزان انتشار محیطی آلاینده بنزن در فصل تابستان بیشتر و در فصل زمستان از سایر فصول کمتر است و با افزایش فاصله از محل انتشار از میزان غلظت بنزن کاسته شده است و جمعیت تحت تاثیر نیز با فاصله از منطقه کمتر تحت تاثیر قرار گرفته و مناطق ایمن نیز بر همین مبنا شناسایی می‌گردد. از آنجائیکه این ترکیب شیمیایی در پمپ‌بنزین‌ها قادر به تاثیر بر سلامت ساکنین این مناطق میباشد و حداقل در برخی از ایستگاه‌های منتخب نمونه‌برداری بالاتر از حد استاندارد میباشد؛ نیازمند برنامه‌های علمی و هدفمند در کنترل و پایش در هر منطقه شهرداری در این استان و در جایگاههای سوخت خواهیم بود.
Keywords
