ارزیابی روند تغییرات کیفیت روغن زیتون در سطوح مختلف آلودگی به مگس میوه زیتون Bactrocera oleae (Dip.: Tephritidae)

Abstract

مگس میوه زیتون یکی از مهم‌ترین آفات محصول زیتون در کشور است. نظر به اینکه میزان آسیب­پذیری کیفیت روغن در ارقام مختلف متاثر از میزان آلودگی و زمان روغن­کشی است، تحقیق حاضر با هدف بررسی تاثیر خسارت مگس زیتون روی کیفیت روغن زیتون رقم "Zard" در دوره ماندگاری آن، طی دو سال (1397 -1399) اجرا شد. تیمارهای مربوط به شاهد و 10، 20، 30،‌ 40 و 50 درصد آلودگی به مگس میوه زیتون به­طور دستی تهیه شدند. سپس، شاخص­های کیفی مهم روغن، از جمله ارزش پراکسید، اسیدیته و ضریب خاموشیK232 و K270 در نه مرحله زمانی به فاصله سه ماه اندازه­گیری شد. آزمایش با استفاده از طرح آماری اندازه­گیری­های تکراری (Repeated Measures) با سه تکرار به انجام رسید. نتایج نشان داد اختلاف بین نمونه­های با درصد آلودگی­های مختلف، از لحاظ شاخص­های پراکسید و اسیدیته معنی­­دار بود. همچنین، بین مراحل زمانی نمونه­برداری در هر کدام از تیمارهای شاهد، 10، 20، 30، 40 و 50 درصد آلودگی به مگس زیتون اختلاف معنی­دار مشاهده شد، اما در مقابل اختلاف بین نمونه­ها برای ضرایب خاموشی طول موج­های 232 و 270 معنی­دار نبود. بر اساس نتایج به­دست آمده، میزان اسیدیته پس از 24 ماه، در نمونه با 50 درصد آلودگی به مگس زیتون 58/57 درصد افزایش نشان داد و از لحاظ ارزش پراکسید، با افزایش قابل توجهی (افزایش بیش از 13 برابر) همراه بود. لازم به ذکر است که مقدار شاخص پراکسید برای درصدهای آلودگی 30، 40 و 50 درصد در مرداد 99 و آبان 99 بیش از حد مجاز استاندارد به دست آمد. نتایج این پژوهش بیانگر اختلاف­های قابل توجه شاخص پراکسید بین نمونه­های شاهد با نمونه­های آلوده به مگس زیتون و همچنین، زمان­های مختلف انبارداری می­باشد، بنابراین هرچه آلودگی و مدت زمان انبارداری افزایش می­یابد از کیفیت روغن زیتون کاسته می­شود.

Keywords

• اسیدیته
• زیتون
• دوره ماندگاری
• شاخص کیفی