ULUM (Dec 2019)
Bireyler ve Toplumlar Arasındaki Çatışmaları Azaltma İmkânı Olarak Empati ve Kur’an
Abstract
Bu araştırmanın amacı, toplum yararına davranmayı teşvik eden ve bireylerin, toplumların birbirlerine zarar vermesini önleyen süreç olarak kabul edilen empatinin içeriğinin Kur’an ile uyumlu olup olmadığını netleştirmektir. Müslümanlar birbirlerini ve gayri müslimleri iyi anlarlarsa bu, çatışmaları azaltmaya yardımcı olacak ve dünya barışına katkı sağlayacaktır. Bu makalede empatinin teorik çerçevesini sergilemek için empati ile yakından ilişkili sempati, diğerkâmlık vb. kavramları da ele alacağız. Ardından Kur’an’da empatiyle ilişkili görünen âyetleri değerlendireceğiz. Bu çaba sırasında bizi bir tehlike beklemektedir: Allah ile empati yapabileceğimizi ileri sürmek. Kendimizi O’nun yerine koyabilir miyiz? İslamî açıdan bu soruya, “Hayır!” yanıtını vermeliyim. Bununla birlikte klasik ve modern dönem tefsirleri dikkate alarak O’nun niyetini anlamak için Hz. Muhammed’e gönderilmiş olan İlahî Kitabı araştırabiliriz. Anlama düzeyimizi mutlaklaştırmadığımız sürece bu tür bir çaba gayet normaldir. Ön bulgulara göre insanlar; özeleştiri yapma, kendilerini haddi aşmaktan koruma ve intikam almama konusunda Kur’an tarafından teşvik edilmektedir. Bunları göz önünde bulundurduğumuzda bu tavsiyelerin arkasındaki mantığın, bizi herhangi bir çatışma konusunda empati anlayışı geliştirmeye teşvik olduğunu söyleyebiliriz.
