بررسی تنوع جوامع علف های هرز موجود در مزارع تحت کشت گیاهان علوفه ای در استان های مختلف کشور

Abstract

به منظور ارزیابی تنوع جوامع علف های هرز مزارع گیاهان علوفه ای شامل یونجه (Medicago sativa L.)، شبدر (Trifolium sp.) و اسپرس (Onobrychis spp.) استان های مختلف کشور، مطالعه‌ای با استفاده از اطلاعات منتشر شده سازمان حفظ نباتات وزارت جهاد کشاورزی در سال 1387 انجام شد. پس از بررسی گونه های علف هرز و تعیین خانواده ها در مزارع موجود، این گونه ها بر اساس تنوع کارکردی در چهارگروه چرخه رویشی، شکل رویشی، مسیر فتوسنتزی و درجه سماجت طبقه بندی شدند. نتایج نشان داد که تعداد گونه علف های هرز موجود در مزارع یونجه استان های کشور 37 گونه بود که این گونه ها متعلق به 18 خانواده متفاوت بودند. دو خانوادة گندمیان (Poaceae) و کاسنی (Asteraceae) به ترتیب متنوع ترین خانواده علف های هرز تک لپه و دولپه در مزارع یونجه بودند. همچنین نه گونه علف هرز از پنج خانواده مختلف، در مزارع تحت کشت اسپرس مشاهده شد که در بین این خانواده های علف های هرز، بیشترین تنوع گونه ای مربوط به خانواده گندمیان بود. در مزارع شبدر استان-های مختلف کشور نیز 20 گونه علف‌هرز مربوط به 11 خانواده گیاهی مشاهده شد که خانواده گندمیان با شش گونه و خانواده شب بوئیان (Brassicaceae) با چهارگونه، دارای بیشترین تنوع گونه ای علف های هرز بودند. بالاترین میزان شاخص تشابه از نظر علف های هرز مزارع یونجه (100 درصد) بین استان های آذربایجان غربی- اردبیل، آذربایجان غربی- زنجان، اردبیل- زنجان، آذربایجان غربی- کردستان، اردبیل- کردستان، زنجان- کردستان، زنجان- گیلان، کردستان- گیلان، آذربایجان غربی- گیلان و اردبیل- گیلان، مشاهده شد. بالاترین شاخص تشابه از نظر علف-های هرز مزارع اسپرس (60/0) بین استان های آذربایجان غربی- آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی- فارس به دست آمد. بالاترین شاخص تشابه علف های هرز مزارع شبدر نیز بین استان های فارس و اصفهان به مقدار 50/0 به دست آمد.

Keywords

• اسپرس
• تنوع گونه ای
• شاخص تشابه
• شبدر
• یونجه