Medya ve Din Araştırmaları Dergisi (Jun 2021)
Nazife Şişman Düşüncesinde Dijitallik ve Din
Abstract
Enformasyon teknolojilerinin hızla gelişmesiyle birlikte dijital süreçler toplumsal hayatın hemen her alanına nüfuz etmektedir. Sosyal bilimlerde bu alana yönelik geniş bir literatür şimdiden oluşmuş durumda. Fakat dijital çağın farklı kültürler açısından anlamı hala incelenmeye muhtaç görünmektedir. Bu çalışma söz konusu ihtiyaca binaen çalışmalarını şekillendiren Nazife Şişman’ın dijital kültüre, bu kültürün dinle ilişki biçimlerine dair ortaya koyduğu fikirleri konu edinmektedir. Şişman dijital süreçleri, mevcut literatürün teorik yaklaşımları ve kavramsal çerçeveleri üzerinden analiz etmekte, dijitalliğin din ile ilişkisini çalışmalarında merkeze almaktadır. O temelde meseleyi dört boyutta incelemektedir. Bunlar: Yaşanan gerçeklikle dijital dünyanın gerçekliğinin iç içe geçmesi sonucu ortaya çıkan bir gerçeklik kaybı. Dijital teknolojilerin gündelik hayata hakimiyetinin biçimlendirdiği kültür. Bu kültürün Müslümanın dünyaya bakışı ve kimliğine etkileri. Dijitalleşmenin bilgininin üretimi, niteliği ve dolaşım hızında getirdiği dönüşümler. Şişman’a göre dijital toplum, insanın bedeninde, gündelik yaşam pratiklerinde, ritüellerinde köklü bir dönüşümü üretmiştir. Böylelikle yeni bir gerçeklik evreni şekillenmiştir. Makale, Şişman’ın bu temel üzerinden ayrıntılandırdığı görüşlerine odaklanmaktadır. Onun fikirlerinin eleştirel bir gözle incelenmesine odaklanan çalışma, Müslüman dünyanın dijitallikle ilişkisine dair bir izlek sunmayı hedeflemektedir. Bu anlamda çalışma, söz konusu literatürün teorik tartışma eşliğinde değerlendirilmesiyle oluşturulmuştur.
Keywords
