Uludağ University Journal of The Faculty of Engineering (Dec 2023)
BURSA’DAKİ İÇ VE DIŞ ORTAM HAVASINDA ORGANOKLORLU PESTİSİTLER (OCP’LER): KONSANTRASYON DAĞILIMLARI, MUHTEMEL KAYNAKLARI VE SAĞLIK RİSKLERİ
Abstract
Organoklorlu pestisitler (OCP’ler) fiziksel ve kimyasal özelliklere göre tüm çevrede bulunan ve dünyada en yaygın olarak kullanılan kimyasalların başında gelmektedir. Yaklaşık 40 yıldır kullanımları yasak olmasına rağmen hem kararlılıklarından hem de kaçak kullanımlarından dolayı günümüzde hala insan sağlığını tehdit etmektedir. Bu çalışmada, Bursa sınırları içerinde yer alan 15 iç ve 6 dış ortam havasında OCP konsantrasyonlarının seviyeleri, muhtemel kaynakları ve soluma yoluyla oluşabilecek kanser riski hesabı değerlendirilmiştir. Toplam 10 OCP bileşiğinin iç ortam havasındaki konsantrasyon değerlerinin 467,8±94,9 pg/m3, dış ortam havasındaki konsantrasyon değerlerinin ise 419,3±137,1 pg/m3 olduğu belirlenmiştir. Örnekleme noktalarındaki binaların yaşının yanı sıra dış ortam havasında da tarımsal alanların varlığı ve yakınlığı iç ortam OCP konsantrasyonlarının dağılımlarında önemli rol oynadığı belirlenmiştir. Muhtemel kaynakların değerlendirilmesinde izomer oranlarından yararlanılmıştır. Bu izomer oranlarına göre, Bursa’da OCP’lerin esas kaynaklarını lindanların oluşturduğu tespit edilmiştir. Ayrıca yine aynı oranlara göre günümüzde hala Bursa’da pestisit kullanıldığı sonucuna varılmıştır. Son olarak hem iç hem de dış ortam havasının solunması yoluyla oluşabilecek kanser riskleri artan yaşam boyu kanser riski (ILCR) yöntemine göre değerlendirilmiştir. Elde edilen hesaplamalara göre, Bursa’da hem iç hem de dış ortamda OCP’lerin solunması yoluyla oluşabilecek herhangi bir kanser riski tespit edilmemiştir.
Keywords
