مجله دانشکده پزشکی اصفهان (May 2016)
بررسی سمیت عصاره‌ی هیدروالکلی هندوانه‌ی کوهی Momordica Charantia بر کبد موش‌های سوری نر
Abstract
مقدمه: هندوانه‌ی کوهی، به علت خاصیت هیپوگلایسمیک شهرت دارد و به صورت گسترده در جامعه جهت درمان دیابت استفاده می‌شود. در این تحقیق، علاوه بر بررسی ظرفیت آنتی‌اکسیدانی گیاه و اثر آن بر ظرفیت آنتی‌اکسیدانی خون، احتمال هپاتوتوکسیسیتی این گیاه با بررسی شیمیایی و هیستولوژیک مورد ارزیابی قرار گرفت. روش‌ها: در این مطالعه، 70 موش سوری نر با وزن 30-25 گرم وارد مطالعه شدند و به طور تصادفی در 7 گروه قرار گرفتند. موش‌ها به مدت 7 روز در شرایط آزمایشگاهی نگهداری و سپس در روز هشتم دوزهای مختلف عصاره‌ی هندوانه‌ی کوهی از طریق تزریق داخل صفاقی دریافت کردند. گروه‌‌های درمان تک دوز شامل 100، 500، 1000، 2000 و 4000 میلی‌گرم بر کیلوگرم و گروهی که یک هفته تحت درمان با دوز 500 میلی‌گرم بر کیلوگرم به صورت روزانه قرار گرفت. سپس به مدت 72 ساعت موش‌ها تحت نظر بودند و بعد از آن کشته شدند. کبد موش‌ها جهت بررسی هیستولوژی برداشته و تغییرات هیستوپاتولوژیک کبد بررسی شد. سرم موش‌ها نیز از نظر آنزیم‌های کبدی (ALP یا Alkaline phosphatase، SGPT یا Serum glutamic-pyruvic transaminase و SGOT یا Serum glutamic oxaloacetic transaminase) بررسی شد. ظرفیت آنتی‌اکسیدانی خون و گیاه نیز محاسبه شد. یافته‌ها: در کلیه‌ی گروه‌هایی که دارو را به صورت تک دوز دریافت کرده بودند، تغییرات آماری معنی‌داری در میزان آنزیم‌های کبدی SGOT، SGPT و ALP و همچنین در مطالعات بافت‌شناسی مشاهده نشد (05/0 < P). مقادیر آنزیم‌های SGOT، SGPT و ALP به ترتیب 0/76 ± 8/180، 0/54 ± 6/80 و 0/88 ± 7/204 بود. ظرفیت آنتی‌اکسیدانی هندوانه‌ی کوهی 68 درصد و ظرفیت آنتی‌اکسیدانی خون 564 میکرومول بر لیتر به دست آمد. نتیجه‌گیری: هندوانه‌ی کوهی تا دوز 4000 میلی‌گرم بر کیلوگرم به صورت تک دوز برای کبد آسیب و سمیتی ایجاد نمی‌کند، اما انجام مطالعات بیشتر با دوزهای مختلف دارو پیشنهاد می‌شود.
