شناسایی و تبیین عوامل عمده بر لایه ارزش ها و باورهای فرهنگ مطالعه در ایران

Abstract

هدف: این بررسی به منظور شناسایی، دسته‎بندی و تعیین اهمیت نسبی متغیرهای دخیل در لایة ارزش فرهنگ مطالعه در ایران انجام شده است. جامعه و روش تحقیق: با استفاده از روش مطالعه اسنادی و روش دلفی، متغیرهای مطرح و میزان اهمیت آنها شناسایی و تعیین شد. جامعة تحقیق از میان صاحب‏نظران و خبرگان حوزة فرهنگ مطالعه با روش نمونه‏گیری هدفمند (قضاوتی) انتخاب گردید. یافته‎ها: یافته‎ها نشان داد لایة ارزشها و باورهای فرهنگ مطالعه از 4 معیار اصلی(جامعه، نظام آموزشی، حوزة نشر و خانواده)، 7 معیار فرعی و 26 شاخص تشکیل شده و بیشترین معیارهای فرعی و شاخصها، مربوط به معیار اصلی «جامعه» بوده است.همچنین، رتبه‎بندی فریدمن معیارهای اصلی نشان‏ داد بین آنها تفاوت معناداری نیست، ولی در معیارهای فرعی لایة ارزشها نشان می‏دهد تفاوت معنادار است. در میان معیارهای فرعی، بالاترین رتبه‎ها به ترتیب به معیار «ترویج و ترغیب دانش‏آموزان، دانشجویان، معلمان و استادان به مطالعه» و «ارزش‏آفرینی برای رسیدن به خانواده اهل سواد و مطالعه» تعلق دارد. در خصوص رتبه‎بندی شاخصهای موجود در معیار‎های فرعی « نگرش جامعه به مقولة جهان هستی»، «ترویج و ترغیب دانش‎آموزان، دانشجویان و استادان به مطالعه» و «باور به تأثیر کتاب در رشد ابعاد مختلف فردی و اجتماعی» نشان داد بین آنها تفاوت معنادار نبوده، اما رتبه‎بندی در شاخصهای معیار‎ «احساس نیاز به مطالعه» نشان داد تفاوت معنادار بوده‏است.پیشنهادها: پژوهشگر در نهایت با توجه به ماهیت فرهنگ مطالعه، نگاه متوازن برای توسعة لایه‎های فرهنگ مطالعه و تقدم شروع تغییر از لایة ارزشها نسبت به سایر لایه‎های فرهنگ را ‏با اتخاذ رویکرد سیستمی، پیشنهاد کرده است.