Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi (Sep 2017)
İşlevleri Bağlamında Özbek Afandi Fıkraları
Abstract
Antropolojik Yöntem” adıyla da bilinen İşlevsel teori, günümüz halkbilimcileri tarafından yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Kuramın kurucuları kültürün, değişik cephe ve kurumların birbirleriyle ilişki ve tesiri neticesinde meydana geldiğini savunurlar. İnsan, çeşitli ihtiyaçlarla gözünü dünyaya açar ve bu ihtiyaçları karşıladığı ölçüde mutlu ve başarılı olur. Kültürde her ihtiyaç bir ürünle karşılanır. Folklor ürünleri de bu bağlamda insanın temel ihtiyaçlarının karşılanması neticesinde doğmuştur. Sözlü kültürün tipe dayalı yaratmalarından olan fıkralar, işlevsel teorinin uygulanabileceği önemli ürünlerdir. Türk dünyasının birçok bölgesinde geniş bir hayran kitlesiyle kendine yer edinmiş olan Nasreddin Hoca, Özbek sahasında “Afandi” adıyla tanınmaktadır. Afandi tipine bağlı olarak ortaya çıkan fıkraların işlevsel teoriye göre incelenmesi bu çalışmanın temelini oluşturacaktır. Söz konusu fıkralarda hangi işlevin daha ağır bastığı ve bunun nedenleri tartışılacaktır.
