Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Jun 2023)
Aby Warburg ve Sinema İlişkisi Üzerine Bir Deneme
Abstract
Sanat tarihine yepyeni bir soluk getiren Aby Warburg, 1924-1929 yıllarında adını bellek tanrıçası Mnemosyne’den alan bir Bellek Atlası oluşturur. Warburg, sanat tarihinin, doğrusal zaman anlayışına dayalı ve birbiri ardına gelen sanat akımlarının tarihi olduğunu varsayan geleneksel yaklaşımını terk eder. Buna göre sanat tarihi, imge temelinde sanat eserlerinin birbirleriyle kurduğu etkileşimler üzerinden düşünülmelidir. İmgeler, zaman ve mekandan bağımsız birbiriyle ilişkilendirilerek atlasta yer alırken, bu şekilde aslında durağan olan imgelere bir nevi sinemasal bir hareket kazandırır. Film kuramlarının çağdaş yorumlarında Aby Warburg’un imge temelli yaklaşımının izleri rahatlıkla gözlemlenebilmektedir. Sözgelimi, Philippe-Alain Michaud Warburg’un analizlerini hareketli imgeler üzerinden görsel kültür ve sinema ile ilişkilendirmektedir. Giorgio Agamben ise geliştirdiği film kuramını Warburg’dan esinlenerek ele alırken, tarihçinin çalışmalarını bir tür ‘imge bilimi’ olarak tanımlamakta ve dolayısıyla ‘Bellek Atlası’ndaki imgeleri birer film karesi gibi görmektedir. Gilles Deleuze ise kendine özgü sinema tarihi ve felsefesinde Warburg’a doğrudan bir atıfta bulunmamasına karşın düşünürün sinemaya dair kavramları Warburg’un sanat tarihi anlayışı açısından tartışılacaktır. Böylelikle, bu makalede imge, hareket ve zaman gibi kavramlar Warburg ve sinema ilişkisi üzerinden tartışılacaktır.
Keywords
