Praktyka Teoretyczna (Mar 2016)
Anomiczni Żonglerzy. Ciało polityczne i późnośredniowieczna maszyna antropologiczna
Abstract
Tekst składa się z czterech części. Wychodząc z założenia, że późne średniowiecze było epoką niezwykłej intensyfikacji konfliktów religijnych i klasowych, pokazuję, jak stanowiąca odpowiedź na te konflikty koncepcja Kościoła jako ciała mistycznego (Corpus Ecclesiae mysticum) wypływa z konserwatywnej interpretacji boskiego Wcielenia. Dowodzę tym samym, że cała późnośredniowieczna teologia polityczna ustanawia się jako próba represyjnego stłumienia horyzontalnego (i pozbawionego organów) ciała politycznego, skonstruowanego przez wczesne chrześcijaństwo i odnawianego przez późnośredniowieczne ruchy heterodoksyjne. Cześć druga jest próbą opisania maszyny antropologicznej, za pomocą której kuria od XI wieku wytwarza radykalnie ekskluzywną koncepcję ciała politycznego, dzieląc ówczesny świat na ludzi (których czeka zbawienie) i nie-ludzi, stanowiących masę potępionych. W części trzeciej pokazuję, jak ten proces przybiera formę instytucji ekskomuniki, która choć powołana do sytuacji wyjątkowych, staje się dla średniowiecznych mas regułą. W części ostatniej przedstawiam franciszkanizm jako ruch społeczno-religijny, oparty na idei powtórzenia – traumatycznego z punktu widzenia ortodoksyjnej teologii – wydarzenia Inkarnacji. W tym kontekście ujawnia się także ukryty – pod powierzchnią walk o inwestyturę – nierozerwalny sojusz, utrzymywany między papiestwem i cesarstwem, a powołany do blokowania nowych heterodoksyjnych wybuchów czy antyimperialnych linii ujścia.
Keywords
