انتظارات و دریافت خوانندگان ایرانی از ترجمه ادبی به زبان فارسی

Abstract

آیا مترجمان می‌دانند که مخاطبان ترجمه چه ترجمه‌ای را می‌پسندند و چه ترجمه‌ای را نمی‌پسندند؟ مترجم، مانند نویسنده، گروهی خاص از مخاطبان را مدنظر قرار می‌دهد. از این رو، برای آنکه ترجمه‌ای مورد قبول واقع شود، باید پاسخگوی انتظارات خوانندگان باشد. پژوهش حاضر به بررسی انتظارات خوانندگان ایرانی از ترجمه ادبی (رمان و داستان)، مترجمان ادبی، مولفه‌های پیرامتنی، متن و طرح (یا همان قالب متن) می­پردازد. برای این منظور، ابتدا نظرات خوانندگان در سه سایت یعنی "فیدیبو"، "طاقچه"، و "گودریدز" گردآوری شد و سپس داده­ها بر مبنای روش تحلیل موضوعی، رمزگذاری و دسته‌بندی شدند. مدل سه‌وجهی چسترمن (2007) که از سه مولفه‌ی "واکنش­ها[1]"، "پاسخ­ها[2]"، و "عکس­العمل­ها[3]" تشکیل شده است مبنای نظری پژوهش قرار گرفت. نظرات خوانندگان به پنج دسته کلی تقسیم شد که عبارتند از «انتظارات ترجمه‌ای»، «انتظارات زبانی و متنی»، «انتظارات پیرامتنی»، «انتظارات مربوط به قالب متن» و «ویژگی‌های مترجم ادبی خوب». نتایج نشان می‌دهد که خوانندگان ایرانی ترجمه‌ای را می‌پسندند که روان و خوانا باشد و از نابهنجاری متنی و زبانی ویژه‌ی ساختار زبان مبدا به دور باشد. همچنین نتایج انتظارات ترجمه‌ای نشان داد که خوانندگان، روش‌ها و رویکرد‌هایی را می‌پذیرند که معنا، سبک، لحن، سیاق کلام، و عناصر فرهنگی متن مبدا را با صداقت در ترجمه منعکس می‌کنند. در خصوص پیرامتن­های ترجمه، خوانندگان انتظار دارند مقدمه یا نقدی دربارۀ اثر در آن گنجانده شود و مترجم خوب را کسی می­دانند که دانش زبانی، توانایی درست­نویسی و درک خوبی از متن مبدا دارد.

Keywords

• دریافت خوانندگان
• انتظارات
• نظرات خوانندگان
• ترجمه ادبی
• خوانندگان ترجمه