ارزیابی سیاست وزارت علوم در ایجاد فرصت مطالعاتی اجباری ارتباط با صنعت از منظر نهادی

Abstract

هدف: ارتباط بین دانشگاه و صنعت و تأثیرات متقابل آن‌ها بر فرایندهای نوآوری، از دیرباز در جوامع علمی مختلف مورد تجزیه‌وتحلیل قرارگرفته است. اهمیت این ارتباط باعث شده که در برخی از اسناد بالادستی نظام جمهوری اسلامی ایران نیز اشاراتی هرچند دور به آن شود. در این راستا یکی از مهم‌ترین گام‌ها، سیاست اخیر وزارت علوم در خصوص گذراندن فرصت مطالعاتی اجباری ارتباط با صنعت برای اعضای هیئت‌علمی تازه استخدام‌شده در مراکز آموزش عالی و پژوهشگاه‌های کشور است. براین اساس، پژوهش حاضر بر آن بود تا با تکیه‌بر دیدگاه نهادی به ارزیابی سیاست اخیر وزارت علوم در خصوص گذراندن فرصت مطالعاتی اجباری ارتباط با صنعت بپردازد. مواد و روش‌ها: بدین منظور از رویکرد کیفی از نوع پدیدارشناسی تفسیری استفاده شد. در همین راستا، تعداد 17 نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های کشور که مشمولِ این سیاست بودند، به‌عنوان ذینفعان با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند از نوع موارد مطلوب و با توجه به اشباع نظری در داده‌ها مورد مصاحبه نیمه ساختارمند قرار گرفتند. برای تجزیه‌وتحلیل مصاحبه‌ها نیز از روش تحلیل محتوای کلایزی و برای بررسی اعتبار یافته‌های پژوهش از روش بازبینی مشارکت‌کنندگان در مصاحبه‌ها استفاده شد. بحث و نتیجه‌گیری: یافته‌های حاصل از تحلیل داده‌های پژوهش نشان داد که سیاست ارتباط با صنعت گرفتارِ مسائلی چون مشروع نبودن، اجباری بودن، همخوان بودن با منافع سیاست‌گذاران، نادیده گرفتن تفاوت‌های رشته‌ای، نادیده گرفتن شرایط اقتصادی، اجتماعی و سیاسی است که این مسائل نشان از آن داشت که این سیاست بر پایه سیاست اتخاذشده در نهادهای اُلیگارشی است.

Keywords

• ارتباط دانشگاه و صنعت
• ارزیابی سیاست
• نهاد فراگیر
• نهاد اُلیگارشی
• وزارت علوم