نقد تحلیل و زیبایی شناسی متون (Jan 2020)
بررسی تطبیقی کارکرد رنگها در داستان‌های «ویس و رامین» و «ترستان و ایزوت»
Abstract
پس‌ازآنکه در دهههای اخیر، شماری از روانشناسان به حضور برجستۀ رنگها در زندگی نوع بشر توجّه کردند، استفادۀ هدفمند از این عنصر در ادبیات فزونی گرفت. البتّه، به دلیل حضور اثرگذار رنگ در زندگی روزمرۀ آدمی، شاهد بازتاب آن در متون کلاسیک ادبی نیز، هستیم. در مقالۀ حاضر، کارکرد رنگها در منظومۀ ویس ورامین گرگانی و داستان تریستان و ایزوت از ژوزف بدیه با رویکرد تطبیقی و روش توصیفی- تحلیلی مقایسه شده است. پربسامدترین رنگ در سرودۀ فخرالدین، سیاه و در اثر بدیه، سیاه و سرخ بوده است. کارکرد مشترکی که در همۀ رنگها دیده میشود، جنبۀ توصیفی است. همچنین، تشریح شرایط زیستی و روانی شخصیتها، القاء عواطف درونی و عینیت‌بخشی به مفاهیم انتزاعی به کمک رنگها صورت گرفته است. باوجود کارکردهای مشترک رنگها در دو اثر، نقاط افتراق نیز، وجود دارد. در منظومۀ فخرالدین اسعد، رنگ سرخ نشاندهندۀ سرزندگی و شادکامی و شرم و حیا است. در ترستان و ایزوت، تشریح مفهوم اراده و در ویس ورامین، بیان شادابی و سرزندگی شخصیتها از کارکردهای متفاوت رنگ سبز بوده است. در ویس ورامین، بیان وضعیت نامناسب جسمی و در ترستان و ایزوت، القای حقّ آرامش و اطمینان، به کمک متعلقات رنگ آبی تشریح شده است. درمجموع، رنگهای به‌کاررفته در دو داستان، غیر نمادین، صریح و مستقیم و فاقد لایههای متعدّد معنایی هستند که این موضوع بیانگر نگرش واقعگرا و عینیّتطلب دو ادیب است.
