بررسی عوامل مؤثر در ایجاد لنفادم بعد از درمان اولیه‌ی کارسینوم مهاجم پستان

Abstract

مقدمه: لنفادم اندام فوقانی از عوارض به نسبت شایع و ناتوان‌کننده در بیماران مبتلا به سرطان پستان می‌باشد که در 6 تا 31 درصد موارد درمان‌شده‌ی سرطان پستان دیده شده است. این مطالعه به بررسی میزان فراوانی لنفادم در بیماران با سرطان پستان درمان شده و عوامل مرتبط با آن پرداخته است. روش‌ها: این مطالعه به صورت گذشته‌نگر بود. اطلاعات حاصل از پرونده‌های 170 بیمار مبتلا به سرطان پستان که در فاصله‌ی سال‌های 1380 تا 1385 به بیمارستان سیدالشهدا (ع) در شهر اصفهان مراجعه کرده بودند، جهت تعیین میزان بروز و عوامل خطر ایجاد لنفادم مورد ارزیابی قرار گرفت. عوامل مورد بررسی شامل سن، شاخص توده‌ی بدنی، محل و اندازه‌ی تومور، وجود یا عدم وجود متاستاز، تعداد غدد لنفاوی درگیر، تعداد غدد لنفاوی برداشته شده‌ی آگزیلاری، نوع جراحی، نوع پرتو درمانی (فوتون و الكترون) و شیمی درمانی بود. آنالیز تک متغیری و چند متغیری با استفاده از مدل Logistic regression برای عوامل خطر انجام شد. یافته‌ها: از بین 170 بیمار مورد مطالعه با میانگین سنی 9/10 ± 9/47 سال، 59 نفر (7/34 درصد) لنفادم داشته‌اند. در آنالیز تک متغیری چاقی بر اساس شاخص توده‌ی بدنی به صورت معنی‌داری بر ایجاد لنفادم مؤثر بود (002/0 = P). میانگین غدد لنفاوی درگیر در بیماران واجد و فاقد لنفادم تفاوت معنی‌داری داشت (0001/0 > P). سن بیماران، مکان و اندازه‌ی تومور، متاستاز، شیمی درمانی، نوع جراحی، تعداد غدد لنفاوی برداشته شده و نوع پرتودرمانی با بروز لنفادم ارتباطی نداشت. نتیجه‌گیری: لنفادم بعد از درمان اولیه‌ی کارسینوم مهاجم پستان یک عارضه‌ی شایع می‌باشد.شاخص توده‌ی بدنی و تعداد غدد لنفاوی درگیر از عوامل خطر بروز لنفادم در این بیماران هستند. با در نظر گرفتن شاخص توده‌ی بدنی به عنوان یک عامل قابل تغییر، رژیم‌های کنترل وزن برای این بیماران توصیه می‌شود. همچنین، لازم است تا مطالعات بیشتری در این خصوص انجام شود. واژگان کلیدی: کارسینوم پستان، لنفادم، شاخص توده‌ی بدنی، رادیوتراپی