مطالعات اقتصاد سیاسی بین‌الملل (Aug 2022)

مدیریت توسعة پایدار شهر کرمانشاه؛ رهیافت اقتصاد سیاسی

  • فرهاد دانش نیا,
  • یوسف محمدی فر

DOI
https://doi.org/10.22126/ipes.2022.6141.1350
Journal volume & issue
Vol. 5, no. 1
pp. 357 – 388

Abstract

Read online

جایگاه اقتصاد در موقعیت‌یابی کشورها، مناطق و شهرها در منظومة قدرت و ثروت منطقه ای و جهانی، تعیین‌کننده است. از یک‎سو ارتقای قدرت اقتصادی و دستیابی به پیشرفت متوازن ملّی و محلّی به‌مثابة کار ویژة مهم دولت تلقّی می ‎شود و از دیگرسو رفع نیازهای اقتصاد سیاسی ملّی و مدیریت توسعة پایدار محلّی به ویژه در شرایط تحریم‎ های بین‌المللی، مستلزم اتخاذ راهبردها و رویکردهای سیاستی مدرن است. در این راستا کاربرد ظرفیت کنش‎گری توسعه ای شهرها در جغرافیای پیرامون خود از اولویت های سیاست‌گذاری توسعه ای ملّی، حکمرانی محلّی و به‌طور خاص مدیریت شهری به شمار می رود. یکی از مکانیسم های نقش‌آفرینی شهر در فضای جهانی‌شدن، کاربست دیپلماسی شهری است. گفتمان برآمده از توجّه به شهر در سیاست‌گذاری توسعه ای جمهوری اسلامی ایران و ضرورت انطباق نظام تدبیر ملّی و محلّی با نیازها و اقتضائات کنش‎گری متناسب شهرها در مفرهای پیرامون خود همچنان مغفول مانده است. در این میان توجّه به کلان‌شهر کرمانشاه اهمیت ویژه‌ای دارد. این شهر مهم ترین مرکز جمعیتی غرب کشور با وزن ژئوپلیتیک، ژئواکونومیک و ژئوکالچر تعیین‌کننده است. با این‌حال فرایند توسعة متوازن آن، وضعیت پرابلماتیکی یافته است. پرسش این است که برون‌رفت از تنگناهای توسعه ای این شهر در چارچوب رهیافت اقتصاد سیاسی چگونه است؟ فرضیة پژوهش آن است که کاربست رویکرد اقتصاد سیاسی به مدیریت توسعة پایدار شهری متضمّن اولویت بندی مسائل توسعه ای شهر، برندیابی و بهبود تصویر شهر و فعّال سازی دیپلماسی شهری برای اتّصال اقتصاد سیاسی شهر به جغرافیای پیرامون خود و تمهید مشارکت شهر در فرایندهای تولیدی، تجاری، پولی، مالی، توریستی و ارتباطاتی منطقه در سطح داخلی و خارجی است. روش پژوهش پیش رو، تحلیلی – توصیفی و داده ها از منابع و متون نظری - تحلیلی مکتوب، گزارش آمایش استان کرمانشاه، مشاهدات میدانی و تجربة زیستة نگارندگان تدوین‌شده است. به‌طور خلاصه یافته های تئوریک و تجربی پژوهش نشانگر آن است که ضعف رویکرد اقتصادی سیاسی به طراحی و تدوین سیاست توسعة اقتصادی پایدار کرمانشاه مشهود است که دستیابی به اجماع استراتژیک حول هویت اقتصاد سیاسی این شهر و اتخاذ سازوکارهای روزآمد تعامل با مدارهای قدرت و ثروت ملّی و منطقه ای را به تأخیر انداخته است. برآیند گسست یادشده تراکم مسائل تأثیرگذار بر پیشرفت متوازن استان است.

Keywords