Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Dec 2019)
Bilim Tarihçisi Prof. Dr. Fuat Sezgin’in Hayatına ve Çalışmalarına Genel Bir Bakış
Abstract
Son iki yüzyıl boyunca Avrupa’da bulunan üniversite ve enstitülerde bilim tarihi ile ilgili ciddi tetkikler yapılmıştır. Fakat İslâm medeniyetinin bilimler tarihindeki yeri hususunda müspet yorum yapan Batı menşeli bilim adamlarının sayısı oldukça azdır. İslâm ülkelerinde bilim tarihi ile meşgul olan çağdaş araştırmacıların da kısıtlı sayıda olduğu malumdur ve bunların bir kısmı Avrupa üniversitelerinde çalışmaktadırlar. Bu bilim adamlarından biri de geçtiğimiz yıllarda vefat eden Prof. Dr. Fuat Sezgin’dir. F. Sezgin ihtisas alanındaki donanımı ile dünya çapında önemli bir yer edinmiştir. İslâm bilim ve tekniğinin Avrupa medeniyetine olan katkısına dair eserler telif etmiştir. Ayrıca İslâm bilim tarihinin ana kaynaklarını da neşretmiştir. Buna rağmen ülkemizde F. Sezgin’i konu edinen araştırmalar oldukça azdır. 2019 yılına kadar hâl tercümesi, ilmî tecrübesi ve çalışmaları ile ilgili detaylı monografilerin ve hatta tez niteliğinde bilimsel araştırmaların sayısı yetersizdir. Ancak aynı senenin Prof. Dr. Fuat Sezgin Yılı ilan edilmesiyle konuyla ilgili bilimsel birtakım canlılığın yaşanması göze çarpmaktadır. Ülkemizin çeşitli şehirlerinde ve üniversitelerinde F. Sezgin ile ilgili konferanslar, sempozyumlar ve bir dizi paneller düzenlenmiştir. Bunun yanı sıra akademik dergilerde makaleler de yayımlanmıştır. Fakat doksan üç yıllık ömrünün neredeyse tamamını bilim tarihine, özellikle de İslâm bilim tarihine hasreden merhum F. Sezgin’in biyografisi tam anlamıyla ele alınmamıştır. Yetiştiği ortam, bilimsel tavrını etkileyen ve şekillendiren hocaları ile olan ilişkisi değerlendirilmemiştir. Batı odaklı tarihyazımının dikte ettiği Rönesans algısına karşı çıktığı Yaratıcı Çağ fikri yüzeysel bir şekilde dile getirilmiştir. Bu araştırma, İslâm bilim tarihi ile ilgili mühim çalışmalar yapan ve bu alanın gelişmesine katkı sağlayan F. Sezgin’in kısa yaşam öyküsü ve bilimler tarihi ile ilgili görüşlerinin genel bir değerlendirmesinden oluşmaktadır. Öncelikle F. Sezgin’in yaşamı ana hatlarıyla incelenmiş ve sonra bilimler tarihi ile ilgili görüşleri ele alınmıştır. Böylece F. Sezgin’in hayatının dönüm noktasını oluşturan hatıraların bilimsel bir metotla yorumlanması ve yaşamı ile ilgili kısa ve net bilgilerin kolay ulaşılabilir bir şekilde araştırmacıların hizmetine sunulması amaçlanmaktadır. Makale, F. Sezgin’in muhtelif zamanlarda paylaştığı ve matbu halde bulunan anekdotlardan, hatıralardan ve konuyla ilgili kendi eserlerinden istifade edilerek hazırlanmıştır. Gerek görüldüğü yerlerde güncel araştırmalara da başvurulmuştur.
