پهنه بندی حساسیت زیرحوضه های حوضه نکارود نسبت به سیل خیزی، نکا- مازندران

Abstract

سیلاب به‌عنوان یک رخداد طبیعی و غیرمنتظره، در دهه‌های اخیر به فراوانی رخ‌داده است. در راستای کاهش خسارات ناشی از سیلاب و مدیریت سیلاب، ارزیابی احتمال خطر و تهیه نقشه‌های مناطق احتمال خطر امری ضروری می‌باشد. در دهه های اخیر در حوضه آبخیز نکارود سیل های مخرب زیادی رخ داده است. به همین دلیل جهت مدیریت سیلاب، کاهش خسارات و استفاده درست از منابع آبی، پتانسیل سیل‌خیزی زیرحوضه‌های حوضه آبریز نکارود مورد مطالعه قرار گرفته است. رودخانه نکا به طول 176 کیلومتر یکی از رودخانه‌های مهم استان مازندران و حوضه‌ی آبخیز نکا از حوضه‌های آبخیز دریای خزر است. در این پژوهش به منظور تهیه نقشه حساسیت زیرحوضه‌ها نسبت به سیلاب خیزی حوضه از 11 لایه‌ اطلاعاتی فاکتورهای تجمع جریان، فاصله از شبکه زهکشی، طبقات ارتفاعی، شیب و جهت شیب، تراکم شبکه زهکشی، نقشه بارش، نقشه کاربری اراضی، زمین شناسی، شاخص قدرت جریان، شاخص رطوبت توپوگرافی و شاخص انحنای توپوگرافی استفاده شده‌است. لایه‌ها با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، وزن‌دهی و و در نهایت با استفاده از روش ترکیب خطی وزنی در نرم‌افزار ArcGIS لایه های استاندارد شده به وزن مربوطه ضرب و سپس نتایج تمام متغیرها با همدیگر جمع و رویهم گذاری شدند و نقشه حساسیت نهایی به پنج طبقه تقسیم گردید. نتایج پژوهش نشان می‌دهند حساسیت سیلاب در زیرحوضه‌های رودخانه نکا متفاوت می‌باشد. از میان عوامل محیطی موثر در مبحث سیل‌خیزی عوامل ارتفاع و تراکم آبراهه تاثیرگذارترین عوامل در خطر رخداد سیلاب بوده‌اند.

Keywords

• سیلاب
• تحلیل سلسله مراتبی (ahp)
• پهنه‌بندی سیل
• نکارود
• شمال ایران