مرور نظام‎مند و فراتحلیل مطالعات دربارۀ اعتیاد به اینترنت با رویکرد شناسایی پیشایندها و پیامدهای اعتقادی آن

Abstract

هدف پژوهش حاضر تعیین اندازه اثر پیشایندها و پیامدهای اعتقادی اعتیاد به اینترنت براساس پژوهش‎های داخل کشور به‎وسیله یک روند تحقیقی فراتحلیل است. 24 پژوهش مرتبط انتخاب شدند که در سال‎های 1380−1400 و با هدف ارزیابی پیشایندها و پیامدهای اعتقادی اعتیاد به اینترنت انجام شده و در فصلنامه‎های معتبر داخلی و ایرانداک به چاپ رسیده‎‎ بودند. تعداد 16 متغیر مستقل و 15 متغیر وابسته مختلف شناسایی شد. پژوهش‎های منتخب به روش پیمایشی و به‎‎کارگیری ابزار پیمایش در جوامع آماری متفاوت و برحسب سنجه‎های پایا به انجام رسیده‎‎اند.میزان دینداری (ES، 63/0−)، سبک زندگی اسلامی (ES 45/0,−) و هوش معنوی (ES 44/0,−) به‎ترتیب قوی‎ترین پیشایندها و باورهای مذهبی (ES 31/0,−)، نگرش و التزام عملی نسبت به نماز (ES 31/0,−) و میزان دینداری (ES 26/0,−) به‎ترتیب قوی‎ترین پیامدهای اعتقادی شناسایی شدند. با توجه به ناهمگنی در مطالعات، اندازه اثر روش نمونه‎گیری گلوله‎برفی در پژوهش‎های مربوط به پیشایندها و روش نمونه‎گیری دردسترس در پژوهش‎های مربوط به پیامدها بیشتر از دیگر روش‎های نمونه‎گیری بود.اعتیاد به اینترنت باعث کاهش باورهای مذهبی، نگرش و التزام عملی نسبت به نماز و میزان دینداری می‎شود و از سبک زندگی اسلامی و هوش معنوی تأثیر می‎پذیرد. در همین راستا پیشنهاد می‎شود میزان استفاده از اینترنت و شبکه‎های اجتماعی مجازی مدیریت و سواد رسانه‎ای افراد ارتقاء داده شود.

Keywords

• اعتیاد به اینترنت
• فراتحلیل
• پیشایندها و پیامدها