Doğal Afetler, Toplumsal Değişme ve Dirençlilik İlişkisi: Toplumsalın Yeniden İnşası Üzerine Bir Değerlendirme

Abstract

Bu çalışmada, sosyolojinin kuruluşundan itibaren en temel çalışma konularından biri olan değişme kavramının sosyoloji tarihinde ele alınış biçimlerine değinilerek, yirmi birinci yüzyılda afetler ve sonrasında yaşanan değişme süreçleriyle beraber incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, klasik değişme kuramları kısaca incelenerek, değişmenin temel dinamikleri ortaya konulmuştur. Ardından, yirmi birinci yüzyılda sayıları artan doğal afetler sonrasında yaşanan travma ve yıkım sonucunda gerçekleşen fiziksel ve toplumsal değişimler dirençlilik kavramıyla ele alınarak, değişme ve sosyal değişme ilişkisine değinilmiştir. Afet sonrasında yeniden düzene dönebilme kapasitesi olarak ele alınabilecek olan dirençlilik ile değişme birbiriyle yakın ilişkili olarak tartışılmış ve özellikle dirençliliğin bir alt kategorisi olarak kırılganlık kavramı da sosyal boyutuyla incelemeye dahil edilmiştir. Değişme, dirençlilik ve kırılganlık kavramları ekseninde, toplumların afet sonrası düzene yeniden geri dönebilme veya yeni düzene uyum sağlama kapasiteleri önemli belirleyiciler olarak kabul edilmektedir. Dolayısıyla, afet yönetimi planlarında ve hazırlık aşamalarında, dirençlilik kapasitelerinin belirlenebilmesi, sosyal kırılganlık düzeyleriyle ilişkili olarak önem taşımaktadır. Ayrıca, siyasalar oluşturulurken, dikkate alınacak planlarda, değişme ve dirençlilik ilişkisine önem verilmesi, toplumların en kısa sürede yeniden düzene ve uyumluluğa kavuşabilmesine önemli katkılar sağlayacaktır.

Keywords

• sosyal değişme
• afet sosyolojisi
• dirençlilik
• kırılganlık
• afet