Psychiatria i Psychologia Kliniczna (Mar 2011)
Deficyty komunikacyjne w zespole Aspergera
Abstract
Spektrum zaburzeń autystycznych to grupa zaburzeń neurorozwojowych charakteryzujących się nieprawidłowościami w zakresie funkcji językowych i komunikacyjnych, deficytami funkcjonowania społecznego oraz powtarzalnymi zachowaniami i jednostronnymi zainteresowaniami. Zespół Aspergera (ZA) zaliczany do tej grupy zaburzeń charakteryzuje się występowaniem nasilonych problemów w zakresie interakcji społecznych oraz powtarzalnymi i sztywnymi wzorcami zainteresowań i aktywności. Różni się od innych zaburzeń ze spektrum autyzmu stosunkowo dobrym rozwojem w zakresie funkcji językowych i poznawczym. W obrazie klinicznym zespołu Aspergera obecne są jednak deficyty językowe w zakresie pragmatyki (używania języka w kontekście społecznym), semantyki (rozpoznawania różnych znaczeń tego samego słowa) oraz prozodii (rytmu, intonacji i modulacji mowy). Deficyty komunikacyjne odnoszą się zatem do trudności w używaniu języka mówionego i gestów, niemożności inicjowania i podtrzymywania adekwatnej konwersacji, używania nieadekwatnych do sytuacji i powtarzalnych zwrotów językowych. Inne funkcje językowe, np. fonologiczne oraz syntaktyczne, mogą nie wykazywać istotnych zaburzeń bądź deficyty można zaobserwować tylko w niektórych grupach pacjentów. Różnica pomiędzy formalnymi umiejętnościami językowymi (w zakresie funkcji morfologicznych, fonologicznych i syntaktycznych) a semantyczno-pragmatycznymi jest wyraźna. Deficyty komunikacyjne są najprawdopodobniej konsekwencją trudności w zakresie integracji informacji semantycznych dotyczących słowa z wiedzą o świecie oraz z wcześniejszymi doświadczeniami, które są niezbędne do nadawania zróżnicowanego sensu interpretowanym komunikatom. Jedną z przypuszczalnych przyczyn opisywanych problemów mogą być atypowe wzorce przetwarzania semantycznego obserwowane w grupach pacjentów z ZA.
