پژوهش های علوم و فناوری چوب و جنگل (Aug 2017)
ارزیابی وضعیت فرسایش خاک در حوزه آبخیز چهل‌چای، استان گلستان با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای SPOT5
Abstract
سابقه و هدف: فرسایش خاک فرایندی طبیعی است که بطور مداوم بر روی سطح زمین رخ داده و یکی از مهمترین مشکلات زیست -محیطی در دنیا است. روش های متعددی جهت برآورد فرسایش ارائه شده است که شامل روابط ساده تا مدل‌های پیچیده می‌باشند. مدل جهانی RUSLE رابطه ای تجربی است و دارای پایه فیزیکی قوی‌تری نسبت به سایر روش‌های تجربی می‌باشد. این رابطه که اصلاح شده رابطه USLE می‌باشد، شامل اشکال مختلف فرسایش و برخی پارامترها نظیر پوشش و بارندگی است، که در مقیاس روزانه و ماهانه در فرسایش مؤثرند. تحقیق اخیر با هدف یافتن ارتباطی بین تصاویر ماهواره ای و میزان فرسایش خاک (برآورد شده توسط معادله RUSLE)، در حوزه آبخیز چهل چای شهرستان مینودشت انجام گرفته است. مواد و روشها: بدین منظور پس از تعیین میزان فـرسـایش در محل نمونه‌ها و یافتن رابطه بین تراکم پوشش و میزان فرسایش با استفاده از نرم افزار SPSS، نقشه تراکم پوشش گیاهی برای کل حوزه با استفاده از شاخص گیاهی(NDVI)، از روی تصاویر ماهواره ای SPOT5 تهیه گردید. سپس میزان فرسایش از طریق نقشه شاخص پوشش گیاهی NDVI در محیط GIS برآورد شد. یافته‌ها: فرسایش برآورد شده در حوزه بر حسب تن در هکتار در سال، در 5 طبقه خیلی کم، کم، متوسط، بالا و شدید قرار گرفتند. نتایج عموما یک شرایط مخاطره آمیز فرسایش متوسط تا شدید را در طبقه پوشش گیاهی کمتر از 5%، به میزان متوسط 11/14 تا حداکثر 683/34 تن در هکتار در سال، به نمایش گذاشت. عموماَ 33/28% سطح منطقه را اراضی کشاورزی در بر می‌گیرد که 99/64% وزنی کل فرسایش را به خود اختصاص داده که نیاز به مدیریت دارد. یافته‌ها: فرسایش برآورد شده در حوزه بر حسب تن در هکتار در سال، در 5 طبقه خیلی کم، کم، متوسط، بالا و شدید قرار گرفتند. نتایج عموما یک شرایط مخاطره آمیز فرسایش متوسط تا شدید را در طبقه پوشش گیاهی کمتر از 5%، به میزان متوسط 11/14 تا حداکثر 683/34 تن در هکتار در سال، به نمایش گذاشت. عموماَ 33/28% سطح منطقه را اراضی کشاورزی در بر می‌گیرد که 99/64% وزنی کل فرسایش را به خود اختصاص داده که نیاز به مدیریت دارد. یافته‌ها: فرسایش برآورد شده در حوزه بر حسب تن در هکتار در سال، در 5 طبقه خیلی کم، کم، متوسط، بالا و شدید قرار گرفتند. نتایج عموما یک شرایط مخاطره آمیز فرسایش متوسط تا شدید را در طبقه پوشش گیاهی کمتر از 5%، به میزان متوسط 11/14 تا حداکثر 683/34 تن در هکتار در سال، به نمایش گذاشت. عموماَ 33/28% سطح منطقه را اراضی کشاورزی در بر می‌گیرد که 99/64% وزنی کل فرسایش را به خود اختصاص داده که نیاز به مدیریت دارد. نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج حاصله مناطق دارای پوشش جنگلی انبوه و نیمه انبوه دارای میانگین فرسایش خیلی کم در حدود 66/0 تا 91/1 تن در هکتار بر سال بوده که نشان دهنده تأثیر زیاد پوشش جنگلی بر حفاظت خاک دارد.
Keywords
