Linguistica (Dec 2015)
Przedsłowiańska warstwa nazewnicza północnego Mazowsza – poprawki i uzupełnienia (dorzecze Narwi)
Abstract
Artykuł stanowi uzupełnienie dokonanego przez autora opracowania najstarszej/przedhistorycznej warstwy nazewniczej ziem polskich z 2001. Północne Mazowsze, będące wyłącznym przedmiotem niniejszego opracowania, podlegało slawizacji zapewne później niż obszary położone między Wisłą i Odrą. Wskazuje na to m.in. stosunkowo gęsty substrat przedsłowiański, widoczny zwłaszcza w hydronimii dorzecza Narwi (co najmniej 40 przykładów, w tym 15 nowych). Nazwy te rzucają się w oczy swą nieprzejrzystością etymologiczną i nazwotwórczą na gruncie słowiańskim i polskim, zwłaszcza w wypadku nazw o strukturze złożeń. Szczególną uwagę poświęcono rekonstrukcji późnoprasłowiańskich postaci tych nazw, w zasadzie pominięto natomiast aspekt ściśle etymologiczny. Odpowiednie praformy zrekonstruowano jako *XaxъluZa (?), *Dusveta, *(J)aboraZ-, *Kupǫsь (masc.), *Ľutostanь -i, *Manьkanь (3x), *Nuna ~ *Nona, *Og(ъ)lęda, *Rudoky -ъve, *Siryga, *Sona, *Šimošarъ, *RExostanь -i ~ *ŽExostanь -i, *Ružь (2x), *Valęda. Wyodrębnione nazwy substratowe pochodzą zapewne z nieznanych języków indoeuropejskich używanych na tym obszarze u schyłku starożytności, może stanowiących areał przejściowy między słowiańskim a bałtyckim. Można wykazać, że w wielu wypadkach pośrednictwo starogermańskie musi zostać wykluczone (wokalizm *a < *ā).
Keywords
