Джип подрезал «форда», или Существует ли в русском языке грамматическая категория одушевленности / неодушевленности?

Abstract

Jeep cut in “ford”, or Does the grammatical category of animateness / inanimateness exist in Russian? The purpose of the article is to clarify the concept of grammatical category of animateness / inanimateness in Russian. After analyzing the history of the study of this category and the history of its development, the author concludes that the grammatical category of animateness, despite its name, is intended to mark not living objects, but objects with a potential of activity. The main function of this category is to distinguish nominative and accusative cases in such sentences as modern informal Russian Dzhip podrezal “ forda” (Jeep cut in “Ford”), where without such а distinguishing feature it could be unclear which of these two nouns is the subject and which is the object. Jeep zajechał drogę „fordowi”, albo Czy w języku rosyjskim istnieje gramatyczna kategoria żywotności / nieżywotności? Celem artykułu jest rozjaśnienie natury gramatycznej kategorii żywotności /nieżywotności w języku rosyjskim. Po przeanalizowaniu historii badań nad tą kategorią oraz historii jej rozwoju autor dochodzi do wniosku, że wbrew swojej nazwie gramatyczna kategoria żywotności charakteryzuje określenia nie żywych istot, a obiektów potencjalnie aktywnych. Podstawową funkcją tej kategorii jest odróżnienie form mianownika i biernika w takich zdaniach, jak Dżip podriezał „forda” (Jeep zajechał drogę „fordowi”) we współczesnym potocznym języku rosyjskim, gdzie w przeciwnym wypadku nie byłoby jasne, który z tych dwóch rzeczowników jest podmiotem, a który orzeczeniem.

Keywords

• Russian language
• grammatical category
• animateness
• inanimateness
• subject
• object